We moeten ons voorbereiden op de gevolgen van vogelgriep. De verspreiding van het aviaire influenzavirus en de mutaties die zich voordoen, geven aanleiding tot zorg. De bekende viroloog Marion Koopmans roept via twitter op tot ''paraatheid''. Ze verwijst naar een wetenschappelijk artikel in het tijdschrift Clinical Microbiology and Infection.
In het artikel ''Avian influenza, a new threat to public health in Europe?'' wordt de ontwikkeling van het virus ten tijde van de uitbraken in 2020/2021 geanalyseerd. Het artikel maakt duidelijk dat het risico op overdracht op de mens is toegenomen. ''Tijdens de epidemische golf zijn hoogpathogene H5Nx-virussen van clade 2.3.4.4b diverser geworden, wat leidde tot een gelijktijdige circulatie van 19 verschillende genotypen behorende tot vijf verschillende subtypes (H5N1, H5N3, H5N4, H5N5 en H5N8)'', aldus de auteurs van het artikel. De wereldwijde verspreiding en de uitwisseling van hoog- en verschillende lokale laagpathogene virussen, hebben volgens hen geleid tot een sterke virale vemenigvuldiging van clade 2.3.4.4b-virussen. ''Dat gaat veel sneller dan in het verleden is waargenomen in andere H5-clades, H7- of H9-virussen'', stellen ze vast. De vondst bij pluimvee en wilde vogels van verschillende virale subtypes, ook in de zomermaanden in Noord-Europese landen, waaronder Finland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk noemen ze ''verrassend en ongekend''.
Steun de vaccinatie van hobbypluimvee tegen vogelgriep. Klik hier
Het is goed te bedenken dat het artikel is geschreven vóór de reeks uitbraken van 2021/2022. Tijdens de nog heersende vogelgriepepidemie raakten in het noordwesten en midden van Europa tot dusver ongeveer net zoveel bedrijven en hobbyhouderijen besmet als in het voorafgaande jaar. Er werden tot dusver meer dan 10 miljoen dieren in 33 landen gedood.
De EFSA noteerde 1005 gevallen van H5N1 bij gehouden vogels en pluimvee in de periode 9.12.2021-15.03.2022
Besmettingen bij wilde vogels, overwegend H5N1
De afgelopen maanden ging het in Nederland uitsluitend om uitbraken van het hoogpathogene H5N1-virus. Of dit erop duidt dat ook het risico voor de volksgezondheid verder is toegenomen, valt uit het artikel niet af te leiden. Wel benoemen de auteurs op basis van de virusontwikkeling in 2020/2021 enkele waarschuwingssignalen voor toegenomen zoönotische risico's: in China, Rusland en Nigeria heeft overdracht van virus plaatsgevonden van dier op mens; er heeft overdracht van virus plaatsgevonden naar andere zoogdieren; er zijn meerdere virussen aangetroffen bij hobbypluimveehouders en op markten; er is op zeer veel verschillende plaatsen virus aangetroffen bij mensen en dieren waar doorgaans weinig controle is.
Uitbraken bij verschillende wilde vogelsoorten en pluimveehouderijsectoren die het leefgebied delen met wilde of andere gedomesticeerde zoogdieren, hebben als risico dat aviaire influenzavirussen verder evolueren en dat er mutaties ontstaan van virussen die zich beter weten aan te passen aan zoogdieren. De auteurs pleiten ervoor het bewustzijn te vergroten, besmettingsgevallen te monitoren en mensen met symptomen onmiddellijk te testen na blootstelling aan besmette vogels. ''De vroege identificatie van ernstige menselijke gevallen veroorzaakt door A(H5Nx)-virussen van clade 2.3.4.4b of een nieuwe opkomend vogelgriepvirus is van het grootste belang'', aldus de auteurs.
Het artikel is geschreven door onderzoekers van het European Centre for Disease Prevention and Control, Solna, in Zweden, de European Food Safety Authority, Parma, in Italië en het European Union Reference Laboratory for Avian Influenza and Newcastle Disease, Istituto Zooprofilattico Sperimentale Delle Venezie, Legnaro, eveneens in Italië.
Prof. Thijs Kuiken heeft onlangs op een bijeenkomst met Europarlementariërs ervoor gepleit vogelgriep te beschouwen als urgente kwestie. Hij sprak over de constante dreiging van vogelgriepvirussen voor de gezondheid van mens en dier. De huidige maatregelen (toezicht en controle, biosecurity, doden van dieren) zijn volgens Kuiken niet adequaat genoeg om uitbraken te voorkomen. Er moet zoveel mogelijk onderzoek worden gedaan naar het virus bij wilde vogels, er moet een jaarlijkse en onafhankelijke check komen van maatregelen die pluimveebedrijven treffen om een besmetting te voorkomen, er moet gevaccineerd worden, en medewerkers en anderen die geregeld in contact komen met gehouden en wilde vogels en varkens, zouden jaarlijks een griepvaccinatie aangeboden moeten krijgen. Ook is het noodzakelijk de dichtheid van pluimveehouderijen te verminderen en de vestiging van pluimveehouderijen in gebieden met veel watervogels te vermijden.
Redactie Levende Have/Bron: Marion Koopmans twitter/ Clinical Microbiology and Infection 28, 2022/Thijs Kuiken, presentatie voor Intergroup on the welfare and conservation of animals, 24 March 2022
Lees ook het achtergrondartikel over de afschermplicht en hobbypluimvee:
Trouw 22 april 2022:
