Het schiet niet op met de vaccinatie tegen vogelgriep. Demissionair landbouwminister Adema beloofde begint dit jaar flinke stappen te gaan zetten, maar het ''Intensiveringsplan aanpak vogelgriep'' dat hij op de dag van de val van het kabinet (7 juli 2023) publiceerde, belooft op korte termijn weinig goeds. Hoewel het virus nog flink rondgaat onder wilde vogels en de ophok- en afschermplicht in een groot deel van het land desondanks is opgeheven, is het tot dusver niet gelukt om een vaccinatieplan op te zetten. Dat kan niet alleen tot grote schade leiden bij een nieuwe uitbraak op een bedrijf. Ook het hobbypluimvee loopt risico op een besmetting. In het ''Intensiveringsplan vogelgriep'' wordt met geen woord gerept over het inenten van het pluimvee van particulieren. Dit terwijl er toch meerdere keren om is gevraagd.
Zoals het er nu naar uitziet zal er op z'n vroegst in de loop van 2025 een vaccinatiecampagne van start gaan. Eerst moeten er nog twee vaccins in een veldproef worden onderzocht op effectiviteit. Die proef start naar verwachting komende maand september op twee relatief kleine legbedrijven met een reguliere bedrijfsvoering. De proef zal ruim een jaar duren. Tevens wordt onderzocht hoe lang een vaccinatie voldoende bescherming biedt tegen infectie en transmissie. De resultaten komen gedurende 2024 en 2025 beschikbaar.
Intensiveringsplan heeft meer het karakter van een vertragingsplan
''Het streven is om een pilot met meer bedrijven uit te voeren'', aldus het ''Intensiveringsplan'', dat - als het om vaccinatie gaat - meer het karakter heeft van een vertragingsplan. ''Het doel van de pilot is ervaring opdoen en inzicht krijgen in het uitvoeren van vaccinatie in de praktijk en alle verschillende aspecten die daarbij komen kijken. Deze ervaringen worden gebruikt voor een verdere opschaling en de uitvoering van een vaccinatieprogramma op de langere termijn. De pilot zal starten na het bekend worden van de eerste resultaten van de veldproef en de daaraan gekoppelde eerste transmissieproef.''
De stroperigheid druipt ervan af. Vaccineren gaat niet zomaar in een land met 100 miljoen kippen, waarvan het merendeel eieren en vlees produceert voor de export. Hoewel al die kippen vaak als kuiken tegen van alles en nog wat worden ingeënt, blijken aan vaccinatie tegen vogelgriep allerlei haken en ogen te zitten, zoals ''het opzetten en implementeren van een surveillanceprogramma, de registratie van gevaccineerde bedrijven, het kanaliseren van producten van gevaccineerde dieren bij de afzet, het in kaart brengen van de effecten van vaccinatie op de handel in de EU en met derde landen en het steunen van de sectoren bij het minimaliseren van deze negatieve effecten.''
Er is een heel overlegcircus gaande, in Europees verband, maar ook internationaal
Op dit moment wordt door de pluimvee-industrie en het ministerie van LNV in kaart gebracht met welke handelspartners mogelijk problemen bij de afzet kunnen ontstaan en welke oplossingen daarvoor zijn. Je zou denken dat dit al een jaar geleden is gebeurd, maar niets van dat al. De sectoren zijn nog altijd met hun handelspartners in gesprek over de afzet, zo geef Adema aan. In plaats van aan te dringen op spoed en het nemen van risico's, maakt hij gewag van een heel overlegcircus, in Europees verband, maar ook internationaal. De Nederlandse pluimvee-industrie is als de dood om het initiatief te nemen. ''Als eerste starten kan een regelrechte ramp zijn voor de afzet en prijsvorming'', waarschuwde onlangs voorzitter Kees de Jong van de vakgroep Pluimveehouderij LTO/NOP.
Op nieuweoogst.nl staat beschreven wie zich waar tegenaan bemoeit:
''Om de twee weken komt de werkgroep Handelsbelangen bijeen. Naast vertegenwoordigers van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid zitten Nepluvi, branchevereniging Anevei en de Centrale Organisatie voor Broedeieren en Kuikens (COBK) aan tafel om de handelsbelemmeringen in kaart te brengen. De drie organisaties hebben afzonderlijk van elkaar benoemd wat de belangrijkste exportlanden zijn en dus de risico's voor de afzet na vaccinatie. 'Het is vervolgens aan ministers, landbouwraden en chief veterinary officers van verschillende landen om tot handelsafspraken te komen', schetst COBK-voorzitter Anton Butijn. 'Het is een complex proces. Uiteindelijk hebben we zeker landen als Frankrijk, Italië, Hongarije en het liefst ook Duitsland en Polen nodig om in gezamenlijkheid te kunnen starten met vaccinatie'.''
In het ''Intensiveringsplan'' staat dat het ministerie van LNV een stapsgewijze aanpak van het mogelijk maken van vaccinatie noodzakelijk acht, ''zodat een programma met zo gering mogelijk risico’s voor volks- en diergezondheid kan worden gerealiseerd. Daarnaast zijn ook een acceptabele inzet van mensen en middelen, en het zo klein mogelijk maken van negatieve gevolgen voor de handel van belang.'' De volgorde waarin dit wordt beschreven heeft weinig te maken met de werkelijkheid. In feite gaat het allereerst om het veilig stellen van de handel, dan wordt er gekeken naar de kosten en tot slot komen de risico's voor volks- en diergezondheid aan de beurt.
Jinke Hesterman, hoofdredacteur Levende Have
Eerdere berichten:
