Update 29 juli en 5 september 2023, zie onder
Voor een situatie als in Wapse, waarbij onlangs een schapenhouder gewond is geraakt toen hij een wolf probeerde te verjagen, bestaat een zogeheten ''Interventierichtlijn'', onderdeel van het Interprovinciaal Wolvenplan. In deze richtlijn wordt het gedrag van de wolf in Wapse als ''normaal, maar problematisch'' omschreven. De wolf verdedigt zijn prooi, voelt zich bedreigd en neemt initiatief tot aanval.
In zo'n geval is het volgens de richtlijn raadzaam het publiek te waarschuwen om niet in de buurt van de wolf te komen en eventueel de wolf te verjagen met als doel wolf “bang” te maken voor mensen. Voor lokale verjaging is geen toestemmingsbesluit nodig. Verjagen betekent in dit geval niet doodschieten. Dat kan alleen in geval er sprake is van een probleemwolf en er zich een acute veiligheidssituatie voordoet.
(Zie onder richtlijn in bijlage, pagina 9 t/m 13)
Probleemsituatie en probleemwolf
De interventierichtlijn is duidelijk over het onderscheid tussen een probleemsituatie en een probleemwolf:
''Het verschil tussen die twee is dat een probleemwolf problematisch gedrag vertoont dat niet noodzakelijk onnatuurlijk, maar wel afwijkend is. Het gaat om gedrag dat de wolf zeer waarschijnlijk heeft aangeleerd als reactie op menselijke omstandigheden. In een probleemsituatie gedraagt de wolf zich niet afwijkend, maar ontstaan wel conflictsituaties. Dergelijke situaties zijn niet helemaal te voorkomen, maar de impact kan met het nemen van de juiste maatregelen worden beperkt. Bij een echte probleemwolf kan, na nadere afweging, het verwijderen (m.a.w. doden) van dat individu uit de populatie uiteindelijk de enig overgebleven oplossing zijn.''
Nader onderzoek moet uitwijzen of het gedrag van de wolf in Wapse kenmerken vertoont van een probleemwolf of dat er sprake was van een probleemsituatie. Dat is belangrijk voor de beantwoording van de vraag of de burgemeester van Westerveld - Rikus Jager - opdracht had mogen geven tot het doden van de wolf. De politie doet onderzoek, Faunabescherming en Animal Rights hebben aangifte gedaan tegen de schapenhouder en de burgemeester.
Verschil met Vlaams protocol
Ook Vlaanderen heeft een ''Interventieprotocol probleemsituaties wolf'', opgesteld door het Agentschap Natuur en Bos. In het Vlaamse protocol voor probleemsituaties met wolven is er van een probleemwolf pas sprake als deze zonder aanleiding agressief reageert op mensen. Desondanks is, anders dan in de Nederlandse interventierichtlijn, het gedrag als van de wolf in Wapse wel aanleiding om het dier te doden. Een situatie waarin een wolf agressief reageert op mensen bij verstoring (bv. tijdens eten van prooi ), zijn prooi verdedigt, zich bedreigd voelt en initiatief neemt tot een aanval, wordt als ''Gevaarlijk'' aangeduid. Aanbevolen maatregel luidt: ''Wolf doden''.
Wat te doen als je ziet dat een wolf je schapen aanvalt?
Het incident in Wapse roept nog een belangrijke vraag op: wat te doen als je ziet dat een wolf je schapen aanvalt? Vaak gebeuren die aanvallen 's nachts en ziet de schapenhouders 's morgens de ravage in de wei. Maar wolven kunnen ook bij daglicht toeslaan en de schapenhouder kan daarvan getuige zijn. In dat geval zegt het boerenverstand: zorg ervoor dat het dier weg kan komen, zet het hek van de afrastering open en veroorzaak vervolgens een hoop lawaai met een gastoeter of knalapparaat. Blijf in elk geval altijd uit de buurt van een dier dat zich bedreigd voelt. Hoe moeilijk misschien ook: denk aan jezelf, maar denk ook aan de wolf.
4 ton extra voor wolfwerende rasters in Drenthe
De provincie Drenthe stelt nog eens 400.000 euro beschikbaar voor wolfwerende rasters. De subsidie is bestemd voor houders van hoefdieren in heel Drenthe. De subsidie is een financiële ondersteuning voor houders die afrasteringen hebben geplaatst – of willen plaatsen - om hun dieren tegen de wolf te beschermen. Aanvragen is mogelijk tot en met 14 november 2025. Het maximale bedrag is 20.000 euro per dierhouder.
Update 29 juli 2023: meer nieuws over GW3151m
Uit DNA-onderzoek blijkt dat het in Wapse gaat om de wolf met het nummer GW3151m.
Deze wolf is een zoon van het wolvenpaar GW2090f en GW2397m, dat zich ophoudt in Zuidwest-Drenthe/Zuidoost-Fryslân. Hij is waarschijnlijk in 2022 geboren. De wolf heeft in Wapse één geit en twee schapen gedood, één schaap raakte ernstig gewond. De dierhouder had een wolfwerend raster. Dit is geconstateerd door een onafhankelijk taxateur en een provinciaal toezichthouder, aldus BIJ12.
Uit gegevens van deze organisatie blijkt dat GW3151m in 2023 eerder schapen en een pony heeft aangevallen:
op 28 april in Bovensmilde
op 6 april in Appelscha
op 15 maart in Langedijke
op 12 maart in Wapserveen
op 11 maart in Wapserveen
op 5 maart in Makkinga
op 3 maart in Nijeberkoop
op 28 februari in Dwingeloo
op 10 februari in Doldersum
op 31 januari in Appelscha
op 25 januari in Boijl
op 21 januari in Appelscha en Vledder
op 20 januari in Vledder
op 19 januari in Nijensleek
In Nijeberkoop, Wapserveen, Langedijke en Appelscha had GW3151m gezelschap van een andere wolf.
Een wolf die zo vaak vee heeft aangevallen, kan worden aangemerkt als een probleemwolf. In geval van een probleemwolf kan een ontheffing worden aangevraagd om de wolf te doden. Of deze wordt verleend, staat niet op voorhand vast. In het geval van Wapse was op de dag dat de wolf werd gedood, niet bekend dat het op een probleemwolf ging.
Update 5 september 2023: meer nieuws over afrastering in Wapse
In antwoord op vragen van kamerlid Akerboom (Partij voor de Dieren) meldt minister Van der Wal: ''Van BIJ12 heb ik begrepen dat rondom de betrokken weide een raster aanwezig is dat voldoet aan de vereisten voor een wolfwerend raster, zoals geadviseerd door BIJ12. Een provinciaal toezichthouder en een onafhankelijk taxateur in opdracht van BIJ12 hebben de omheining gecontroleerd en zij hebben geen aanwijzing gevonden dat de wolf onder het raster door de wei in zou zijn gekropen''.
De exacte toedracht van het ''incident'' in Wapse is onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. Daarom doet ze daarover geen nadere mededelingen. Ze vindt wel dat de norm van artikel 1.6, derde lid, van het Besluit houders van dieren (Een dier wordt, indien het niet in een gebouw wordt gehouden, bescherming geboden tegen slechte weersomstandigheden, gezondheidsrisico’s en zo nodig roofdieren) nader ingevuld moet worden. Daar wordt aan gewerkt.
Redactie Levende Have/Foto Pinio
