De wijziging die in 2021 is aangebracht in de Wet Dieren - huisvesting kan niet langer als redelijk doel worden beschouwd voor het benadelen van dierenwelzijn - raakt de achilleshiel van de dier- en veehouderij in Nederland. Het is onvermijdelijk dat de gehele wet, inclusief de bijbehorende algemene maatregelen van bestuur, in overeenstemming wordt gebracht met hedendaagse wetenschappelijke inzichten.
Dit is de strekking van het boek Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag, geschreven door de journalist Jinke Hesterman, hoofdredacteur van Levende Have. Het boek biedt een overzicht van de stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek naar kippen, varkens, koeien, konijnen en paarden. Uit al dat onderzoek komt naar voren dat deze dieren zeer complexe wezens zijn die binnen bestaande houderij- en huisvestingssystemen ernstig tekort komen. Gidsen voor Goede Praktijken, houderijrichtlijnen of keurmerken zoals Beter Leven van de Dierenbescherming leveren onvoldoende welzijnswinst op.
Meeste Nederlanders vinden dat dieren hun natuurlijke gedrag moeten kunnen uitvoeren.
De vraag naar een snelle verbetering van het welzijn van dieren neemt wel toe, stelt Hesterman vast. De Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) heeft in 2018 een enquête laten uitvoeren en daaruit bleek dat de meeste Nederlanders vinden dat dieren hun natuurlijke gedrag moeten kunnen uitvoeren. Circa vier op de tien Nederlanders (39%) vinden dat we moeten luisteren naar wat het dier wil, in plaats van onze eigen maatstaven te gebruiken.
Vier op de tien is nog geen meerderheid, maar die komt vanzelf. In de relatie mens-dier hebben zich de afgelopen decennia veranderingen voorgedaan die zich steeds nadrukkelijker manifesteren, aldus Hesterman, voormalig lid van de RDA. Voortschrijdend wetenschappelijk inzicht speelt daarbij een belangrijke rol, maar ook vleesschandalen, ruimingen vanwege dierziekten, een uitbraak van Q-koorts, misstanden bij slachterijen, mestfraude, de vee- en mensdichtheid van Nederland en – zeker de laatste jaren, mede onder invloed van klimaatverandering – de opkomst van flexitariërs.
Gering beschermingsniveau leidt tot aanhoudende aantasting van het welzijn
Het zeer geringe beschermingsniveau van dieren in bestaande wet- en regelgeving leidt tot een aanhoudende en structurele aantasting van het welzijn, waarbij het lastig blijkt om handhavend op te treden en gerechtelijke procedures tot een goed einde te brengen. Hesterman pleit voor een grondige herziening van de Wet Dieren. Uitvoering, naleving en handhaving hebben baat bij een eenduidige uitleg van begrippen en een nadere invulling van open normen. Zo hebben dieren volgens de wet een ‘’intrinsieke waarde’’ (artikel 1.3), maar de wetgever heeft tot dusver verzuimd daar de kracht van een rechtstreeks werkend gebod aan te geven. De Raad van State wees al in 2008 op deze tekortkoming.
Hoewel het overgrote deel van de dieren in Nederland nog opgesloten zit in veel te kleine ruimtes, besluit Hesterman het boek hoopvol, verwijzend naar de vele initiatieven van vee- en dierhouders die het dier als uitgangspunt nemen. ‘’Nieuwe huisvestings- en houderijsystemen zijn in ontwikkeling of hebben al hun beslag gekregen. Dat levert geheel nieuwe vergezichten op.’’
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag, Jinke Hesterman, uitgegeven door Stichting Levende Have, 2021, ISBN 978909035146, 160 pagina’s, €14,95.
Te bestellen via deze website, klik hier
