Sinds juli 2023 geldt er een meldplicht voor medewerkers van onderzoeksinstellingen, dierenartsen en houders van zoogdieren bij een positieve vogelgrieptest van deze dieren. Deze meldplicht geldt naast een meldplicht voor vogelgriep bij gehouden vogels.
Uitbreiding van de meldplicht is een van de onderdelen van de zogeheten ''Intensiveringsplan vogelgriep'', dat door demissionair landbouwminister Adema naar de Tweede Kamer is gestuurd. De uitbreiding van de meldplicht in geval van een positieve laboratiumuitslag zal bijdragen aan het meer inzichtelijk maken van de aanwezigheid van vogelgriep bij zoogdieren, is de verwachting. ''Zo krijgen de ministeries van VWS en LNV een inschatting van welke zoogdieren besmet zijn en waar in Nederland deze besmettingen plaatsvinden.''
De faculteit diergeneeskunde (FD) heeft onderzoek gedaan naar influenza onder katten. Bij dit onderzoek bleek een deel van de zwerfkatten (katten zonder eigenaar) positief te testen op afweerstoffen tegen de H5-variant van vogelgriep. Dit waren grotendeels zwerfkatten zonder specifieke ziekteverschijnselen voor vogelgriep, die tijdens een castratietraject onder andere zijn getest op vogelgriep. Er worden nu aanvullende testen uitgevoerd om deze voorlopige resultaten te bevestigen. LNV en VWS zullen tevens opdracht geven voor een nader onderzoek naar de aanwezigheid van vogelgriep onder katten met een eigenaar.
''Het is wenselijk om besmettingen bij zoogdieren te kunnen monitoren''
In toenemende mate zien we besmettingen van vogelgriep bij in het wild levende zoogdieren, zoals vossen, steenmarters, zeehonden, aldus het ministerie van LNV in een toelichting. ''Ook heeft het Deskundigenberaad Zoönosen (DB-Z) in een recent advies gewezen op de potentiële risico’s van varkens in relatie tot vogelgriep. Oorspronkelijk was het voornemen om in het intensiveringsplan een uitbreiding van deze meldplicht naar in het wild levende zoogdieren en gehouden varkens aan te kondigen. Recente ontwikkelingen, zoals de vondst van vogelgriep bij katten in Polen, hebben er echter toe geleid dat LNV en VWS zich nogmaals hebben beraad op de uitbreiding van de meldplicht vogelgriep. Er is geconcludeerd dat het ook wenselijk is om besmettingen bij gehouden zoogdieren te kunnen monitoren. Daarom is besloten om een meldplicht in te voeren voor vogelgriep bij alle zoogdieren (in het wild levend en gehouden). Het gaat dan dus om zowel gezelschapsdieren, productiedieren als in het wild levende dieren''.
De meldplicht geldt alleen voor positieve laboratoriumuitslagen (H5 specifieke ELISA, HAR en PCR) en dus niet voor een vermoeden of verschijnselen van vogelgriep. Dat betekent bijvoorbeeld dat wanneer een laboratorium onderzoek doet of laat doen van een monster van een zoogdier en uit dat onderzoek blijkt dat het dier is besmet met H5 serotype vogelgriep, het laboratorium alleen dan daarvan melding moet doen aan de NVWA. Voor houders van dieren, tijdelijke houders van wilde dieren, zoals wildopvangcentra, en voor dierenartsen, die een dier hebben laten onderzoeken door een buitenlands laboratorium, betekent dit dat wanneer zij een H5 specifiek positieve uitslag van een ELISA, HAR of PCR test ontvangen, zij dit eveneens moeten melden. In de praktijk zal dit voor houders van dieren betekenen dat de kans zeer klein is dat zij zelf een melding moeten doen; normaliter zal een onderzoeksinstelling of dierenarts dat doen.
Er komt geen verplichting om zoogdieren die verschijnselen vertonen die passen bij vogelgriep daarop te onderzoeken. Wel is er dus nu een verplichting om, als dit onderzoek wordt uitgevoerd en de uitslag is positief, deze te melden. Er komt geen algemene bestrijdingsbevoegdheid voor vogelgriep bij zoogdieren. Wel komt er voor varkens een beleidsdraaiboek voor een uitbraak met vogelgriep bij deze diersoort. Dit heeft te maken met de rol die varkens kunnen spelen als ''mengvat'' van virussen en de gevaarlijke concentratie van deze dieren in Nederland. Wanneer dit beleidsdraaiboek gereed is, geldt vogelgriep bij gehouden varkens als besmettelijke dierziekte en komt er een bestrijdingsbevoegdheid voor de overheid.
Redactie Levende Have/Foto Pixabay
