De wolf verdient een kans, schrijft historicus Evert de Jonge. Hij bestudeerde de geschiedenis van de wolf op de Veluwe. Dat is vooral een geschiedenis van een niet altijd even succesvolle jacht. Nu de wolf terug is, hoopt De Jonge dat de mens beter met het dier omgaat en ''voorbij het roodkapjessyndroom'' kijkt.
Eeuwenlang was de wolf een van de vele wilde dieren op de Veluwe. Voor mens en wolf gold: leven en laten leven. Pas als er teveel wolven waren en er voor de mens te weinig reeën en wilde zwijnen overbleven, werd de jacht geopend. De Jonge heeft talrijke bewijzen gevonden van deze wolvenjacht. Zo was in 1384 hertog Willem betrokken bij een dergelijke jachtpartij, waarschijnlijk op de Zuid Veluwe. ''Na afloop was er een feestmaal, en dat kostte het stadsbestuur van Arnhem vier pond en vier schellingen.''
Demonische wolf
De Jonge stelt de vraag of de wolf in de middeleeuwen werd gezien als gevaar voor de mens. Aanvankelijk niet. In alle geschriften die hij heeft bestudeerd, vond hij zelden meldingen van een wolf die een mens te lijf ging. Bij de jacht ging het voornamelijk om het elimineren van een voedselconcurrent en ook om zijn vacht, waarvan je een winterjas kon maken of een bontje rond je nek. Het beeld van de demonische wolf ontstond na de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk. Doordat dorpelingen naar de steden vluchtten, wonnen de wolven terrein op het platteland. Het dier werd als vertegenwoordiger van het kwade beschouwd.
Iets kopen bij bol.com? Klik hier en steun met je aankoop Levende Have
Wolvenplaag
Eind 16e eeuw, toen de Nederlanden veranderden in de slagveld tijdens de Tachtigjarige Oorlog en het Veluwse platteland ontvolkte, namen wolven in groten getale bezit van de dorpen, enken, huizen en stallen. Bij terugkeer uit de steden kwamen mens en wolf tegenover elkaar te staan. De wolven vormden een plaag. Alle mannen moesten meedoen aan de jacht. De Jonge plaatst vraagtekens bij de effectiviteit van deze grootscheepse operaties. Hij heeft er geen bewijzen van gevonden. Premiejagers bleken succesvoller. Rond 1600 waren er eerder 500 dan 50 wolven op de Veluwe, schrijft De Jonge. Twintig jaar later leek de mens de slag om het leefgebied te hebben gewonnen. ''De wolvenstand was weer acceptabel, maar dit vond men niet genoeg. De wolf zou uiteindelijk worden uitgeroeid.''
Laatste wolf
In zijn rijk geïllustreerde en uitgebreid gedocumenteerde boek doet De Jonge verslag van zijn zoektocht naar de laatste wolf in Nederland. Die werd rond 1820 afgeschoten in de buurt van Groesbeek, stelt hij vast. Wat bleef waren de talrijke tekeningen, etsen, gravures, gevelstenen, namen, schilderijen, documenten, sagen, legenden en sprookjes. En het idee dat de wolf een gevaar vormt voor mens en vee. Dat laatste valt niet te betwisten, hoewel De Jonge er in zijn boek telkens op wijst dat honden een veel grotere bedreiging vormen. Maar dat wolven mensen aanvallen, dat schaart De Jonge in de categorie bangmakerij. ''Er is geen direct bewijs dat op de Veluwe mensen gedood werden door wolven. Alls dat al gebeurd is, zal dat hoogstens zeer incidenteel zijn geweest tijdens de wolvenplaag.''
Wolven op de Veluwe is verkrijgbaar bij de lokale boekhandels of via Uitgeverij Gelderland in Epe. Het boek telt 160 pagina’s. Prijs € 29,95. ISBN: 978-94-91826-63-4.
Redactie Levende Have
