De Hawaiigans (Branta sandvicensis, in het Engels Hawaiian goose, in het Duits Hawaiigans en in het Frans: Bernache des îles Sandwich) is een ganzensoort met zijn roots in, hoe kan het ook anders, Hawaii. In de natuur wordt deze soort sterk bedreigd. In Nederland kan de gans goed gefokt worden; jaarlijks is hij bij diverse fokkers beschikbaar. We komen deze kleine maar parmantige ganzensoort dan ook regelmatig tegen in tuinen van hobbydierhouders in Nederland en de rest van Europa. De Hawaiigans is een heel aangename ganzensoort, die erg tam kan worden. Daarnaast is het een goed te fokken gansje met een bijzonder interessante geschiedenis.
De Hawaiigans wordt ook wel Nene genoemd (de Hawaiiaanse naam) en is het nauwst verwant aan de bekendere Canadese gans (Branta canadensis). Net als de Canadese ganzen hebben Nenes een zwart gezicht, maar behalve het gezicht zijn ook de kruin en de nek zwart. En Nenes hebben buff-gekleurde wangen en hals met zwarte strepen. De vrouwtjes en genten (mannetjes) zien er hetzelfde uit. Het is interessant dat de dofzwarte poten niet de volledige zwemvliezen hebben zoals andere ganzensoorten. Dit komt doordat Nenes op de lavahellingen van Hawaii leven, waar ze in de loop der tijd hun zwemvliezen zijn kwijtgeraakt. Hierdoor kunnen ze makkelijker over de rotsen lopen. Nenes zijn meestal kleiner dan Canadese ganzen, die nogal in grootte kunnen verschillen, afhankelijk per ondersoort. Nenes maken meestal zachte geluidjes. Het luidste en algemeenste geluid is bijna hetzelfde als deze van de Canadese gans; een herhalend "honk" of "ha-wah." Ze eten in het wild inheemse en ingevoerde planten op de graslanden lavahellingen. Het broedseizoen is gewoonlijk in de wintermaanden, meestal van november tot maart. In deze tijd bouwen de ganzen een schaalvormig nest bekleed met donsveren op een moeilijk vindbare plaats.
Herintroductie
De soort heeft lang op het randje van uitsterven gestaan, maar inmiddels is het de staatsvogel van Hawaii geworden. De Nene staat nog steeds op de Rode Lijst en hoewel hij niet meer wordt bejaagd, wordt hij bedreigd door ingevoerde mongoesten en verwilderde honden en katten. Deze jagen op eieren en jonge vogels. Op dit moment zijn er rond de 800 tot 900 wilde Hawaiiganzen in Hawaii en de aantallen groeien steeds na elk broedseizoen.
Wilde populaties van de Nene zijn te vinden in Hawaii Volcanoes National Park, Mauna Loa, en Pu'u Wa'awa'a op het eiland Hawaii; in Haleakala National Park op Maui; en bij Kilauea National Wildlife Refuge, langs de Na Pali Kust en op het eiland Kaua'i.
Beschermd milieu
Nenes in beschermd milieu kun je in Hawaii zien in de Honolulu Zoo. Verder worden deze ganzen over de hele wereld in beschermd milieu met veel succes gefokt, zelfs in Nederland leven er enkele honderden bij kwekers. En terwijl het in de natuur een bedreigde vogelsoort is, kunt u ze zonder veel problemen zelf in uw tuin houden en fokken.
Wie Hawaiiganzen wil aanschaffen en niet over al te veel ruimte beschikt, doet er verstandig aan om het koppel apart te huisvesten van andere vogels, want in de broedperiode kan de soort nogal eens agressief zijn. Een weitje van zo'n 10 x 10 meter is al voldoende om een paartje te huisvesten. Heeft u wat meer ruimte, dan kunt u de ganzen wel samen met andere watervogels houden zoals eenden. Het zijn geen echte zwemmers, maar een vijvertje wordt wel gewaardeerd. Hawaiiganzen zijn echte grazers, dus een weide met vers gras is geen overbodige luxe. Verder dienen ze dagelijks te beschikken over een volledige onderhoudskorrel voor sierwatervogels, welke door vrijwel alle hobbyvoedermerken worden geproduceert. Daarnaast lusten ze ook wel eens wat gemengde granen, maar voer dit niet teveel om vervetting te voorkomen.
Deze ganzen maken een nest tussen wat struiken of onder een afdakje, of soms gewoon op een open plaats. Ze leggen 3 tot 6 eieren die na 29 dagen uitkomen. Ring de gansjes als ze 21 dagen oud zijn met een gesloten pootring die een binnenmaat heeft van 16 milimeter.
Bronnen: Harteman Wildfowl - sierwatervogels & parkvogel (www.harteman.nl) en Aviornis Nederland (www.aviornis.nl)
Terug naar:
