Kalk, een waardevolle voedingsstof voor de grond

Kalk maakt rijke ouders maar arme kinderen. Dit oude gezegde gaat over het feit dat het toedienen van kalk zorgt voor het losmaken van de voedingsstoffen uit de grond en humus, waardoor de gewassen zich goed ontwikkelden (rijke ouders). In vroegere tijden was men echter nog maar ten dele in staat om deze voedingsstoffen aan te vullen, waardoor er op den duur tekorten ontstonden (arme kinderen). In de huidige tijd zijn wij wel in staat om de voedingsstoffen aan te vullen. Dat maakt het toedienen van kalk echter niet overbodig. Integendeel: het belang van kalk in de moderne landbouw, maar ook bij de hobbyboer moet niet worden onderschat.

 

Voor een gezonde bodem, waarop je gezonde gewassen met een goed rendement kunt telen, zullen alle groeifactoren in de grond in orde moeten zijn. Dat geldt ook voor grasland. Een van de belangrijkste factoren is de pH, de zuurgraad. Bij een goede pH verlopen allerlei chemische en bacteriologische processen veel beter, worden voedingsstoffen beter benut, groeien de gewassen beter en geven een hogere opbrengst. Als de grond verzuurt daalt de pH-waarde.

 

De grond verzuurt door het verdwijnen van kalk. Dit gebeurt door:

uitspoeling, 

het gebruik van sommige meststoffen, 

zure regen, 

de opname van de gewassen die kalk gebruiken voor hun ontwikkeling. 

Als er van nature in de grond geen voorraad is waaruit wordt aangevuld, zoals kleigrond met schelpen, moet dit verlies regelmatig door bekalken worden aangevuld.

 

Kalkmeststoffen bestaan uit een combinatie van calcium- en magnesiumcarbonaat of alleen uit calciumcarbonaat en hebben een basische werking omdat deze carbonaten reageren met het bodemzuur (H+, waterstofionen). Na deze reactie blijven er in de grond de belangrijke elementen calcium en magnesium achter.

Kalk is vooral een stof die het milieu in de bodem reguleert. Calcium is naast een belangrijke voedingsstof, ook van belang op het verbeteren van de structuur van de bodem, in het bijzonder op zwaardere gronden.

Een goede kalktoestand en een goede pH bevorderen sterk het rendement van de aan de grond toegevoegde kunstmest en organische mest. Bij een slechte kalktoestand worden veel meststoffen (nutriënten) verspild. Een optimale pH is nodig voor een goede ontwikkeling van het wortelstelsel. Daarmee bevordert het de opnamecapaciteit. Verder beïnvloedt de pH de beschikbaarheid van voedingselementen in de bodem. 

Wat de optimale pH is, hangt af van het gewas en de grondsoort, maar onderstaande tabel geeft aan wat de optimale zuurgraad voor grasland:

 

Optimale pH waarden voor weiland bij verschillend humusgehaltes

 

Grondsoort	pH bij humusgehalte
	Normaal	Hoog	Zeer hoog
Zand	5,4	5,2	5,0
Zandleem	5,6	5,4	5,2
Leem	5,8	5,6	5,4
Klei	6,5	6,3	6,0

 

 

De optimale pH voor andere gewassen en/of grondsoorten zijn te vinden op de website van de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (www.bemestingsadvies.nl)

 

De hoeveelheid kalk die een weiland of akker nodig heeft, kan het beste worden bepaald na het nemen van grondmonsters. Van deze monsters wordt een analyse gemaakt van de pH, het organische stofgehalte en het lutumgehalte. Afhankelijk van wat er op moet groeien, wordt er een bekalkingsadvies afgegeven. De kalkgift die dan wordt gegeven, noemen we ook wel reparatie-bekalking. Zonder grondanalyse geeft men hoeveelheden die nodig zijn om het verlies weer aan te vullen en daardoor de toestand te handhaven. Dit wordt onderhouds-bekalking genoemd. Het advies voor een onderhouds-bekalking op weilanden (uitgaande van reguliere kalkmestoffen) ligt rond de 1.000 kg per hectare.

 

Gemiddeld genomen om de drie jaar. Dat kan in het voorjaar of in het najaar. De bekalking in het najaar heeft de voorkeur, aangezien de kalk dan ruim voldoende tijd heeft om zijn werk te doen, zodat de zuurgraad in het voorjaar optimaal is. Immers, alle in de praktijk gebruikte kalkmeststoffen hebben twee tot vier maanden nodig om hun werk te doen. Is in de praktijk het bekalken in het najaar niet mogelijk, dan is een voorjaarsbekalking een uitstekend alternatief.

 

Van belang is de hoe snel een product werkt, of het goed en nauwkeurig gestrooid kan worden en wat de herkomst is. Er zijn helaas kalkmeststoffen afkomstig uit diverse afvalstromen. Die kun je beter niet gebruiken. Magkal en Vitakal zijn zachte en vochtige kalkmeststoffen van natuurlijke oorsprong. Daardoor snel werkend en zeer goed strooibaar. Vitasol B.V. is al dertig jaar importeur voor de Benelux van deze bekende kalkmeststoffen. De 'goudgele' Magkal wordt in Noord-Engeland gewonnen, met een zeeschip vervoerd naar één van de depots, waarna het vervolgens wordt getransporteerd naar de dealer. Het is een zogenaamde 'zachte' kalk. Op eenvoudige wijze wordt dit zachte product fijn gemaakt en gezeefd.

Vitakal is vergelijkbaar met Magkal. Het wordt rechtstreeks vanuit de groeve getransporteerd naar de dealers. Vitakal bevat echter geen magnesium. Zowel Magkal en Vitakal zijn 100% van natuurlijke oorsprong en zijn toegestaan in de biologische landbouw.

 

Magnesium is naast stikstof, fosfor en kali de vierde basismeststof. Veel te vaak wordt dit belangrijke element onterecht gezien als sporenelement. Jaarlijks is echter op grasland minstens 100 kg MgO per hectare nodig en 75 kg op bouwland. Een tekort aan magnesium veroorzaakt bij melkvee allerlei problemen en in ernstige gevallen zelfs de gevreesde kopziekte. In de akkerbouw heeft magnesiumgebrek een lagere opbrengst tot gevolg en soms gebrekziektes.

Magnesium komt voor in het bladgroen van planten. Ook in zaden, vooral de oliehoudende, zit veel magnesium. Een gebrek aan magnesium bij planten uit zich door geelverkleuring van de bladeren. Bovendien drogen de bladeren sneller uit omdat de waslaag op het blad ontbreekt.

In Magkal zit naast calcium ook (goedkoop) magnesium, 170 kilo MgO per ton. Deze magnesium komt langzaam ter beschikking, door inwerking van zuren die in de bodem zitten, over een periode van drie tot vier jaar. Omdat de magnesium vrij komt over een langere periode, moet het magnesiumgehalte van de kalkmeststof hoog zijn. Voor een goede gezondheid hebben dieren elke dag magnesium nodig en daarom is het advies om op grasland altijd Magkal te gebruiken. Tenzij uit bodemonderzoek blijkt dat er voldoende magnesium aanwezig is.

 

Voor kleinere hoeveelheden kalk kun je bij elk tuincentrum terecht. Bij de meeste centra worden diverse soorten aangeboden, met en zonder magnesium.

Heb je meer grond en grotere hoeveelheden nodig, neem dan een kijkje op de website van Vitasol BV (www.vitasol.nl). Hier kun je op onze “dealer locator” kijken of er een kalkdealer in de buurt is. Deze dealers (meestal zijn het loonwerkers) hebben over het algemeen wel product op voorraad, wat je zou kunnen ophalen of door de loonwerker kunt laten strooien.