Een vergelijkend veldonderzoek op de Veluwe heeft uitgewezen dat runderen negen keer meer knutten aantrekken dan schapen. Dat meldt het Centraal Veterinair Instituut.
Het verschil in voorkeur van de insecten is een belangrijk gegeven voor de modelmakers die verspreding van dierziekten voorspellen met wiskundige modellen.
In mei en juni 2013 voerden wetenschappers gedurende 5 weken op 13 verschillende dagen op een melkveebedrijf een vergelijkend onderzoek uit door in een weide steeds een schaap en een melkkoe vast te zetten en de aanwezigen knutten vervolgens van de huid op te zuigen. De onderzoekers vingen onder dezelfde weersomstandigheden bij het rund gemiddeld 900 knutten, en bij het schaap gemiddeld 100 knutten.
Wereldwijd zijn er meer dan 1200 knuttensoorten beschreven. Knutten kunnen optreden als verspreider van vele honderden verschillende dierziektekiemen, waaronder ook belangrijke virussen als het Afrikaanse-paardenpestvirus en Equine Encephalosevirus bij paarden, en het Akabanevirus bij rundvee en schapen. In Nederland zijn 26 verschillende knuttensoorten (Culicoides spp.) beschreven. Ongeveer 85% van de hier aanwezige knutten behoren maar tot vijf soorten: het Culicoides Obsoletus complex (C. obsoletus en C. scoticus), C. dewulfi, C. chiopterus, en C. pulicaris. Deze vijf knuttensoorten waren ook vector voor het blauwtongvirus en het Schmallenbergvirus die in de afgelopen jaren epidemieën veroorzaakten in Europa.
Uit het veldonderzoek wordt ook duidelijk dat er op landbouwhuisdieren een enorme hoeveelheid knutten per dag landen en zich voeden. Zelfs bij een gering percentage besmette knutten (1 op de 1000 of minder) is er toch een gerede kans dat een dier een virus binnen krijgt. Rundvee lijkt daarbij een duidelijk grotere rol te spelen dan schapen omdat zij duidelijk meer worden gestoken door knutten. Dit is in overeenstemming met de snelle verspreiding van het blauwtongvirus onder rundvee in 2006-2008. De grotere voorkeur van knutten voor rundvee zal in de toekomst kunnen worden gebruikt bij verspreidingsmodellen voor dierziekten die door knutten kunnen worden overgebracht.
Voorspellen van verspreiding van dierziekten
Het lijkt logisch dat een schaap minder knutten zou aantrekken dan een rund (kleiner oppervlak, minder gewicht, minder co2-uitstoot dat als aantrekkingskracht voor insecten kan werken etc.), beaamt Armin Elbers van het CVI. ''Maar de echte vraag is natuurlijk hoeveel minder: 5 x, 10 x, 100 x? De modelmakers die verspreding van dierziekten voorspellen met wiskundige modellen, hanteerden tot nu toe de aanname dat runderen en schapen in gelijke mate knutten zouden aantrekken, omdat er geen echte gegevens op dat gebied verzameld waren. Het was dus tijd om te meten. Die exacte verhouding is belangrijk om te kunnen voorspellen hoe dierziekten voorzaakt door b.v. blauwtong- en Schmallenberg virus zich zonder en met vaccinatie zouden verspreiden in Nederland, zeker bij scenario's waarbij bijvoorbeeld een bedrijfstak (b.v. rundveehouderij) geen behoefte zou voelen om te vaccineren'', aldus Elbers. De metingen in 2013 hebben een verhouding opgeleverd van ongeveer 1 : 9; een herhaling van het onderzoek dit jaar leverde een verhouding van 1:8 op. ''Dus dit lijkt behoorlijk consistent.''
Redactie Levende Have/Bron: CVI
