De Engelsen hebben het over ''turkey'', de Turken spreken over ''hindi'', de Duitsers noemen 'm ''Puter'' of ''Truthahn'', de Fransen ''dindon'', de Spanjaarden ''pavo'' of ''pava'', de Portugezen ''peru''. Dat in ons taalgebied deze bijzondere vogel ''kalkoen'' heet, lijkt het gevolg van een misvatting, maar is zeker geen toeval.
Een artikel over kerstkalkoenen in de NRC gaf aanleiding tot twee ingezonden brieven. Een van Jeroen van Rooijen, die de link legt met Calicoet (Calcutta, nu Kolkata) en een van India-expert en historicus Dirk Kolff. De laatste wijst erop dat niet Calcutta in Bengalen maar Calicut (nu Kozhikode) aan de Malabarkust van wat nu de deelstaat Kerala op de ZW-kust van India is, tot de naam kalkoen heeft geleid.
Katoenen stoffen: calico(t)s
Maar hoe komt het dat een vogel uit Amerika bij de naamgeving zo'n omweg heeft gemaakt? Kolff geeft een verklaring: vanuit de streek aan de Malabarkust rond Calicut - waar Vasco da Gama in 1498 voet aan wal zette - werden grote hoeveelheden kantoenen stoffen, bekend als calico(t)s, naar Portugal werden verscheept. Handelaren verspreidden deze katoentjes via de Iberische havens over Europa en bleken een hit. De katoentjes kwamen hier aan in dezelfde tijd dat de eerste kalkoenen vanuit Amerika werden aangevoerd.
''Dat de spectaculaire nieuwe vogel uit Amerika, die ons bereikte op dezelfde schepen die ook de kantoentjes brachten, de naam van dat verre Calicut kreeg, is te begrijpen'', aldus Kolff. ''Calico'' heeft wat de naam betreft dus dezelfde oorsprong als ''kalkoen''.
