Tekst; Jinke Hesterman
Superieure grazers, koeien met een hoge vruchtbaarheid die makkelijk afkalven, een prettig karakter, een fraaie bouw, en een paar prachtige grote, amandelvormige ogen. De Jersey is met miljoenen koeien in alle uithoeken van de aarde niet voor niets na de Holsteiners het op een na meest wijdverspreide ras ter wereld.
Waar een klein land groot in kan zijn. Dat geldt niet alleen voor Nederland dat met het Fries-Hollands vee de wereld veroverde, maar zeker ook voor het kleine eiland Jersey, waar in de tijd van de Vikingen de eerste koeien, afkomstig uit Frankrijk, voet aan wal zetten. Eeuwenlang wisten de inwoners van Jersey het ras zuiver te houden. Van 1789 tot 2008 gold er zelfs een importverbod. Ruim twee jaar geleden nam de regering van Jersey een historisch besluit en maakte een einde aan importstop. Sindsdien is het toegestaan sperma te importeren van alle mogelijke rassen, maar alleen zuivere Jersey’s worden toegelaten tot het stamboek. Kruisingen komen er niet in. Momenteel telt het eiland nog zo’n vierduizend raszuivere Jerseykoeien.
Importverbod of niet, de export van vee en sperma vormt al sinds 1860 een belangrijke inkomstenbron voor het eiland. Jerseykoeien zijn gewild, niet alleen in Engeland maar vanuit de hele wereld was en is er nog steeds vraag naar deze handzame, sterke melkkoe. De vette melk (6% vet, 4% eiwit) heeft zo z’n voordelen. Door het hoge vetgehalte heb je minder melk nodig voor een kilootje kaas. Dat spreekt heel wat boeren aan. Zo vinden we in Nederland nogal wat Jerseykoeien op biologische bedrijven. Voeg daarbij de hoge maximumleeftijd waarop Jerseykoeien nog productief kunnen zijn – vijftien tot twintig jaar – en het zal duidelijk zijn dat dit ras hoog scoort op het punt van duurzaamheid.
Hittebestendig
Hoewel de Jerseykoe het beste gedijt in een gematigd klimaat, kan ze goed tegen warmte. Het ras komt zelfs voor in de heetste uithoeken van Brazilië. Haar hittebestendigheid doet de voorzitter van het World Jersey Cattle Bureau, Anne Perchard, zelfs vermoeden dat de Jerseykoetjes over genen beschikken die ze delen met andere vroegrijpe, fijngebouwde rassen. Dat zou kunnen betekenen dat ze afstammen van koeien uit Egypte of Marokko. Niet de Vikingen, maar de kruisvaarders die terugkeerden uit de noordelijke delen van Afrika zouden volgens haar de koeien op het eiland Jersey hebben achtergelaten.
Genetisch onderzoek zal over niet al te lange tijd uitsluitsel geven over de herkomst van de Jerseykoeien. Vast staat wel dat de koeien oorspronkelijk voorkwamen in de kleuren wit en donkerbruin. Tegenwoordig varieert de kleur van lichtbruin tot bijna zwart. Kenmerkend zijn de lichte band rond de neus, een donkere pluim aan de staart, en zwarte hoeven, hoewel de laatste jaren afwijkingen zijn toegestaan om de genenpool zo breed mogelijk te houden.
Veelgeprezen is hun rustige karakter, ook al vertonen ze iets nerveuzer gedrag dan de Holsteiners. Vriendelijk en gehoorzaam als ze zijn, lenen ze zich goed als hobbykoe. Daarnaast zijn ze uitstekend geschikt als grazer op natuurgrond. Bovendien worden ze wereldwijd ingezet om het lokale vee te verbeteren. Dat gebeurde bijvoorbeeld in India, waar de Jerseykoeien dienden om de melkproductie te verhogen, maar dat gebeurt ook in Nederland, waar dit ras wordt ingezet ter versterking en verduurzaming van de veestapel. Dankzij een paar ijzersterke klauwen zal de Jerseykoe zelden een kreupele gang vertonen. In het algemeen staat ze te boek als een koe die minder vatbaar is voor allerlei ziekten dan andere melkkoeien. Zo komt bij het ras aanzienlijk minder mastitis voor. Wel heeft ze aanleg voor melkziekte (calciumtekort rond het afkalven) en ook blijken de kalveren niet ongevoelig voor het rotavirus.
