De graasdierpremie voor schapen en runderen in natuurgebieden is afgeschaft vanwege gebrek aan controle op fraude. Uit een publicatie van Follow The Money (FTM) blijkt dat Nederland ruim drie miljoen aan subsidies moet terugbetalen aan de EU.
FTM heeft documenten ingezien waarin de Europese Commissie aangeeft dat controles ‘volkomen’ ontbraken en dat ‘de controlestructuur als geheel ernstig tekortschiet.’ De ruim drie miljoen die moet worden terugbetaald, betreft de jaren 2018 tot 2020. Daar komt nog een bedrag voor 2021 en 2022 bovenop.
De terugvordering komt niet al verrassing: al in 2019 moest er ook over de 2015 tot 2017 worden terugbetaald. Dat ging toen om 1,4 miljoen euro. In Nederland was sprake van vrijheid om ''ongestraft onregelmatige aanvragen in te dienen''. Het was ‘niet mogelijk’ om boeren op te sporen die de regels ‘omzeilen of manipuleren’. De financiële gevolgen waren ‘uitzonderlijk groot’ en ‘zo ernstig dat er sprake is van een volledige niet-inachtneming van de voorschriften van de Unie'', schrijft FTM.
De graasdierpremie is in 2016 ingevoerd. Vooral herders van schaapskuddes zijn gedupeerd door afschaffing van de premie. Deze vormde een noodzakelijke aanvulling op hun inkomen. Een van de Europese voorwaarden voor uitbetaling was dat de dieren waarvoor de premie was bedoeld, onafgebroken worden gehouden op niet-subsidiabele grond, dat wil zeggen: grond waarvoor geen andere subsidies worden uitgekeerd. Deze dieren kwamen in aanmerking voor 135 euro per koe en 23 euro per schaap per jaar. De subsidievoorwaarden zijn door Nederland niet vertaald in een effectief controlesysteem. Hoe omvangrijk het misbruik is geweest, wordt uit het artikel van FTM niet duidelijk. Wel stelt FTM vast dat de belastingbetaler opdraait voor de terugbetaling. ''Bij grove overtredingen moet Nederland de onterecht uitgekeerde subsidie terugvorderen bij boerenbedrijven en in sommige gevallen ook boetes opleggen of de bedrijven zelfs uitsluiten van subsidie'', aldus FTM. ''In veel gevallen gebeurt dat niet.''
Het ministerie van LNV verwacht dat een deel van de schapen- en rundveehouders een beroep kunnen doen op een regeling voor zeldzame landbouwhuisdieren. Verder verwijst het ministerie de houders voor een betere beloning naar hun opdrachtgevers.
Redactie Levende Have
