Het einde van de paardensport zou wel eens in zicht kunnen zijn. Dat signaleren de topruiters Isabell Werth en Anky van Grunsven. Niet de eersten de besten. Ze stellen vast dat het berijden van paarden op zeer veel kritiek stuit.
NRC interviewde beide topruiters op de dag dat het Europees Kampioenschap in Rotterdam van start ging. Aanleiding voor het interview is dat de paardensport de laatste jaren steeds kritischer wordt gevolgd door dierenrechtenactivisten. Werth heeft er op zich geen probleem mee dat paard en ruiter onder een vergrootglas liggen, maar soms vliegen critici volgens haar uit de bocht. ''Zelfs kinderen die paardrijden, krijgen op social media soms een shitstormover zich heen”, zegt Werth. „Mensen zien een foto en gaan los – veelal anoniem. Dat irriteert mij ma-te-loos. Ik vind het prima met critici in gesprek te gaan – graag zelfs, want zo leer je elkaar beter begrijpen – maar wel op respectvolle toon, door mensen die zich in onze sport hebben verdiept.”
Mógen mensen wel op paarden zitten?, vraagt NRC. Volgens Werth is het in onze gepolariseerde samenleving een serieuze vraag voor de toekomst. ''Elke ruiter, van hoog tot laag, is wel eens door het slijk gehaald”, zegt zij. ''Ik ook. Maar ik kan je verzekeren dat ik mijn negentig paarden goed behandel. Oké, ik rijd op hun rug en verlang goede prestaties van ze, maar ik doe dat alleen met paarden die dat aan kunnen. Mijn paarden leven vaak nog jaren na hun topsportcarrière, sommige worden 27, 28, 29 jaar oud. Het zijn geen machines die ik afdank als ik iets beters kan krijgen. Ik houd echt van mijn paarden.”
Van Grunsven refereert aan een foto van haar kampioenspaard Salinero. Op deze foto trekt ze hard aan de teugels als hij wegloopt tijdens een prijsuitreiking. Een ongelukkige foto, zegt zij, maar het geeft mensen niet het recht haar voor „dierenbeul” uit te maken. ''Zelfs mijn sponsoren zijn benaderd met het verzoek hun steun in te trekken omdat ik mijn paarden slecht zou behandelen.''
Iets kopen bij bol.com? Klik hier en steun met je aankoop Levende Have
Rond 2010 lag de paardensport ook al onder vuur. Toen werden er felle discussies gevoerd over de zogeheten rollkur en het laag, diep en rondrijden. Daarbij wordt het hoofd van het paard tijdens de dressuuroefeningen met teugels omlaag getrokken. Veel kritiek is er de laatste decennia ook op het gebruik van een bit. Het gebruik van zwepen is nog altijd toegestaan, maar ruiters die zich schuldig maken aan overmatig zweepgebruik kunnen inmiddels rekenen op een boete. Volgens het FEI (overkoepelende organisatie van de paardensport) mag dat tijdens een wedstrijd maximaal drie keer achter elkaar. Ook het gebruik van sporen is inmiddels beperkt.
Fundamentele discussie
Kleine aanpassingen zijn voor de criticasters niet voldoende. Op 4 maart 2017 trok dierethicus Willem Vermaat fel van leer tegen het gebruik van paarden voor sport en plezier. Hij pleitte voor een fokverbod. ''Paarden zijn volledig overgeleverd aan de wil van de mens. Hun eigen wil wordt onderdrukt. Dit is problematisch omdat paarden voelende wezens zijn met een eigen karakter. Ze hebben een eigen wil en net als mensen is het tegen hun belang in als ze die niet vrij mogen uitoefenen. Gedomesticeerde paarden mogen niet kiezen wanneer ze buiten staan en wanneer binnen, waar ze überhaupt kunnen gaan en ook betreft paarvorming zijn ze niet vrij. Het belang op zelfbeschikking is echter fundamenteel voor een waardig bestaan en hoort zwaarder te wegen dan het menselijk plezier van paardrijden'', betoogde hij op de website JOOP BNN VARA. ''Het is een illusie om te denken dat paarden vrijwillig en met plezier bereden worden. Net als circusdieren moeten de dieren onder dwang leren gehoorzamen. Niet zelden worden daartoe pijnlijke methoden gebruikt. Er is in Nederland een verbod op wilde dieren in circussen, omdat hun welzijn wordt aangetast. Paarden zijn een soort gedomesticeerde circusdieren die voor mensen kunstjes uitvoeren en lijden onder dit instrumenteel gebruik.''
Redactie Levende Have/Bron:NRC/Op de foto Anky van Grunsven met de in 2013 overleden Bonfire
