Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Schouten in problemen door amendement Wet Dieren

Ingediend door jinke op 27 mei 2021 - 20:09
konijnenflat

Een door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen voorstel tot wijziging van de Wet Dieren, brengt zowel demissionair minister Schouten als de veehouderij in de problemen. Het gaat om het amendement dat een einde maakt aan de aantasting van het welzijn van dieren ten gevolge van de wijze van huisvesten.

Demissionair minister Schouten heeft het amendement weliswaar ontraden, maar een amendement is geen motie die ze terzijde kan schuiven. Nu de Tweede en Eerste Kamer het amendement hebben aangenomen, is de wetswijziging een feit. Als gevolg van het amendement is het per 1 januari 2023 niet langer toegestaan dieren fysiek aan te passen aan de wijze waarop ze zijn gehuisvest.

Het amendement, ingediend door PvdD-kamerlid Leonie Vestering, leidt tot een wijziging van artikel 2.1 van de Wet Dieren. Dat artikel gaat over dierenmishandeling en houdt nu al een verbod in om bij dieren pijn of letsel te veroorzaken of de gezondheid of het welzijn te benadelen. Daarbij staat wel de kanttekening dat er sprake kan zijn van een redelijk doel, waardoor verboden handelingen toelaatbaar zijn. Dankzij het amendement van Vestering kan de wijze van huisvesten niet langer als redelijk doel worden beschouwd. Zo kan een konijnenhouder die zijn dieren in te krappe hokken houdt, niet zeggen dat hij het welzijn van zijn dieren wel moet aantasten, omdat hij niet genoeg ruimte heeft.

Iets kopen bij bol.com? Klik hier en steun met je aankoop Levende Have

In de toelichting noemt Vestering een paar voorbeelden van natuurlijk gedrag: konijnen moeten kunnen graven en eenden moeten kunnen zwemmen. Daarnaast beoogt ze met haar amendement een einde te maken aan het aanpassen van dieren aan de wijze waarop ze worden gehouden, zoals het onthoornen van geiten en koeien, het couperen van biggenstaartjes en het verwijderen van de achterste teen bij hanen. Dat laatste is overigens al per 1 september van dit jaar verboden.

Demissionair Schouten laat nu onderzoeken of de wetswijziging uitvoerbaar is. Ze heeft juristen aan het werk gezet om te kijken of ze er nog onderuit kan. De kans daarop lijkt klein. Als een amendement eenmaal is aangenomen, dan is daar geen ontkomen aan. Bij de behandeling van de wetwijziging merkte ze op dat in het amendement van Vestering gesproken wordt over het houden van dieren in een bepaald systeem of huisvesting. ''Dat is wel een heel open geformuleerde passage. Ik weet niet goed wat een "bepaald systeem of huisvesting" is. Daarmee is het amendement praktisch ook niet uitvoerbaar. Wat wij doen, is veel concreter: bepaalde regels stellen, nadere voorschriften of zelfs een verbod op bepaalde systemen. Daarbij kun je heel gericht aangeven welke kwestie het raakt. Daar biedt de wet al ruimte voor. Dit amendement is heel algemeen geformuleerd, leidt tot heel veel discussie en is niet praktisch uitvoerbaar, dus ik moet het amendement ontraden.''

Schouten had op dat moment kennelijk niet in de gaten dat de wetswijziging op een grote politieke meerderheid kon rekenen. Waarschijnlijk had ze het amendement ook niet goed gelezen, want uit de Memorie van Toelichting blijkt dat het helemaal niet zo algemeen is geformuleerd, als Schouten wil doen voorkomen. In feite komt het amendement erop neer dat geen enkel huisvestingssysteem als redelijk doel kan worden aangevoerd om aantasting van het welzijn te rechtvaardigen. ''Ook zal het niet langer zijn toegestaan om dieren te houden in een huisvestingssysteem dat hen permanent de mogelijkheid ontneemt om hun natuurlijke gedrag te vertonen, aangezien dit schadelijk is voor het welzijn en de gezondheid van een dier.''

Het amendement van de Partij voor de Dieren kreeg in de Tweede Kamer steun van een ruime meerderheid: Fractie-Den Haan (1), SP (9), GroenLinks (8), BIJ1 (1), Volt (3), PvdA (9), PvdD (6), D66 (24), PVV (17), JA21 (3) en FVD (5 + 3, nu groep Haga). Ook in de Eerste Kamer haalde de wetswijziging moeiteloos de eindstreep. Wat rest is dat Schouten zelf, of de fracties van VVD of CDA, een nieuwe wetswijziging voorlegt aan het parlement, waarvoor ze een politieke meerderheid tracht te krijgen. Maar daar zal nog wel de nodige koehandel over moeten worden bedreven.

Politiek redacteur Petra de Koning van de NRC analyseert: ''Dat het de PvdD lukte om de wet te veranderen, komt vooral omdat er nu geen coalitie is. En dus ook geen dwang om te stemmen zoals is afgesproken. En als partijen daar echt van af willen, krijg je stemmingen zoals die over de dieren: de linkse partijen steunden de wetswijziging, ex-coalitiepartij D66 ook – én de PVV en JA21. Joost Eerdmans van JA21 zegt dat hij „radicaal” wil opkomen voor dieren. Maar de veeteelt onmogelijk maken, dát is zijn bedoeling niet. „Het gaat mij om het letsel, de pijn. Je moet er niet in doordraven.” (Column ''Een nieuwe wet: breek de boerderijen maar af'', 27 mei 2021). 

Update 1 juni 2021
Demissionair minister Schouten laat tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer weten dat ze voor het zomerreces met een analyse komt van de consequenties van het amendement. De wetswijziging moet nader ingevuld worden, aldus Schouten. Ook gezelschapsdieren vallen eronder. Haar ambtenaren zoeken nu uit wat de wetswijziging concreet betekent.
''Het amendement is een gegeven'', neemt ze elke twijfel weg over haar bereidheid om er uitvoering aan te geven. Schouten laat ook onderzoeken wat het internationale kader is en hoe zich dat verhoudt tot de wetswijziging. Ze noemde daarbij onder meer artikel 1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dat artikel regelt dat de lidstaten de grondrechten en vrijheden van mensen niet aantasten.
Achter het amendement gaan nogal wat vraagstukken schuil, zei Schouten. Daarbij noemde ze onder meer de vraag: wat is natuurlijk gedrag? De uitvoering van het amendement is straks aan de Kamer. ''Ik ga nu niet op zaken vooruitlopen''. 

In de media doen tegenstanders van het amendement er alles aan om de wetswijziging te ridiculiseren. Gesproken wordt over honden die niet meer aan de riem mogen worden uitgelaten en koeien die niet meer gemolken mogen worden. Voorman van de pluimveehouderij Gert Jan Oplaat spreekt op pluimveeweb.nl over het ''ongebreidelde Jihadisme van de Partij voor de Dieren''. Zijn collega Aalt den Herder vreest volgens Pluimveeweb.nl dat de wetgeving ruimte geeft aan minderheden om veehouderijsectoren en individuele bedrijven aan te pakken via de rechter. Den Herder voorziet dat de rechterlijke macht op de stoel van de politiek gaat zitten, doordat wet -en regelgeving daar alle ruimte voor biedt, ''dat is een zeer kwalijke zaak''. 

Update 10 juni 2021
In een zogeheten tweeminutendebat meldt demissionair minister Schouten dat ze op dit moment alleen de juridische consequenties van het amendement laat onderzoeken. Daarover volgt deze maand nog een advies van haar ambtenaren. De PvdD benadruk dat het amendement niet de gezelschapsdieren betreft.
VVD-er Van Campen dient een motie in:
''constaterende dat de geamendeerde Wet Dieren de bepaling bevat dat ‘onder een redelijk doel in elk geval niet wordt begrepen: het kunnen houden van dieren in een bepaald houderijsysteem, of een bepaalde wijze van huisvesting;
''constaterende dat het houden van dieren op dit moment reeds is gereguleerd in het Besluit houders van dieren*, waarin ook maatregelen en sancties staan opgenomen waartoe kan worden overgegaan bij overtreding;
''overwegende dat de onrust die door de onduidelijkheid van het amendement is ontstaan onder baasjes van huisdieren en houders van veedieren onwenselijk is;
''verzoekt de regering het bestaande Besluit houders van dieren als grondslag en kader te hanteren bij de uitwerking van het aangenomen amendement en de Kamer hierover voor de behandeling van de LNV-begroting te informeren.''

De motie wordt gesteund door CDA, SGP, CU, BBB, Van Haga en Van Meijeren.

Een motie van Leonie Vestering wordt door demissionair minister Schouten ontraden:

''constaterende dat de minister van LNV eind 2020 heeft aangekondigd te gaan starten met het nader invullen van open normen, ''constaterende dat dieren als gevolg van de recente wijziging van de Wet dieren niet meer permanent de mogelijkheid mag worden ontnomen om natuurlijk gedrag te kunnen vertonen en dat dieren ook geen pijn of letsel meer mag worden toegebracht om ze aan te passen aan een bepaald houderijsysteem (amendement 35398-23),
''constaterende dat de minister heeft aangekondigd te onderzoeken hoe zij concreet invulling gaat geven aan deze wetswijziging,
''verzoekt de regering om diergedragsdeskundigen te betrekken bij de invulling van de open normen in de Wet dieren en bij de invulling van de wetswijziging en deze adviezen daarbij leidend te laten zijn''.

Demissionair minister Schouten wijst er in haar reactie op dat er al wordt gewerkt aan het invullen van zeven open normen in de Wet Dieren. Welke dit zijn lichtte ze verder niet toe.

Naschrift redactie 16 juni 2021:
De motie van Van Campen is niet in stemming gebracht. Niet verwonderlijk, aangezien het Besluit Houders van Dieren een uitvoeringsregeling is van de Wet Dieren en derhalve volgend moet zijn. Wat Van Campen wil is de omgekeerde wereld: het Besluit Houders van Dieren leidend laten zijn bij de interpretatie van de Wet Dieren. Dit is in strijd met hoe de wetgeving in Nederland in elkaar steekt. In feite roept Van Campen demissionair minister Schouten op de wet niet uit te voeren.
Overige moties:
1. Gewijzigde motie van het lid Van der Plas over een impactanalyse van de wetswijziging voor de handhaafbaarheid (t.v.v. 28286-1193) is met 90 voor aangenomen
2. Motie van het lid Van der Plas c.s. over wetenschappelijk vaststellen wat wordt verstaan onder natuurlijk gedrag van gedomesticeerde dieren, is met 111 voor aangenomen
3. Motie van het lid Van Campen over Europeesrechtelijke kaders en het EVRM in relatie tot eigendomsrechten meenemen bij analyse van de Wet dieren, is met 86 voor aangenomen
4. Motie van het lid Vestering over diergedragsdeskundigen betrekken bij de invulling van de open normen in de Wet dieren, is met 81 voor aangenomen
5. Motie van de leden Vestering en Tjeerd de Groot over voorbereidingen treffen voor een tussenevaluatie van de Wet dieren, is met 81 voor aangenomen

Redactie Levende Have

Eerder bericht:

Dossier

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier