De wijziging van de Wet Dieren heeft vorig jaar een hoop reuring veroorzaakt op het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid. Het amendement van de Partij voor de Dieren dat door de Tweede en Eerste Kamer is aangenomen, kwam niet geheel onverwacht. Maar het idee dat het wel eens het einde zou kunnen betekenen van de intensieve veehouderij en in het uiterste geval het houden van dieren in het algemeen, zette onder ambtenaren een enorme vertragingsactie in gang. Door die actie is het amendement nog altijd niet bekrachtigd bij Koninklijk Besluit.
Artikel 2.1 van de Wet Dieren dat gaat over dierenmishandeling, luidt op dit moment: ''Het is verboden om zonder redelijk doel of met overschrijding van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, bij een dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen.'' Aan dat artikel zou volgens het amendement een zin moeten worden toegevoegd, luidende: ''Onder een redelijk doel wordt in elk geval niet begrepen het kunnen houden van dieren in een bepaald systeem of huisvesting.'' Die zin ontbreekt nog steeds, een jaar na dato.
WOB-procedure van het AD
Uit de via een WOB-procedure vrijgegeven mailwisseling en nota's over de wetswijziging - het gaat overwegend om interne stukken van het ministerie van LNV - valt op te maken dat ambtenaren er samen met de fracties van VVD en BBB in zijn geslaagd de wetswijziging voorlopig op een zijspoor te schuiven. Die moties pleitten voor wetenschappelijk onderzoek naar wat wordt verstaan onder natuurlijk gedrag in relatie tot het welzijn van gedomesticeerde dieren (BBB). En voor een nadere analyse van de relatie van het amendement en Europese wetgeving (VVD). Uit de vrijgegeven stukken valt op te maken dat organisaties als LTO, waar sprake zou zijn van ''paniek'', kansen krijgen om hun standpunt toe te lichten. Er wordt gesproken over ''een rondje Dierenbescherming, POV, NAJK, en LTO." Maar ook andere geluiden uit de samenleving worden in de gaten gehouden. In een media-analyse staat zelfs beschreven wat Levende Have over het amendement heeft gepubliceerd.
Er valt bij ambtenaren wel enige aarzeling te bespeuren voor al teveel beïnvloeding door het ministerie van de politiek. Maar ondertussen wordt er druk uitgeoefend om naar uitwegen te zoeken. Een van de ambtenaren schrijft op 8 juni:
''Het is een aangelegenheid kamer, lastig mee te denken over alternatief. Alternatief dat oproept ongewenst effect te voorkomen en de wet desnoods te wijzigen vind ik prematuur. Kan bijv. niet overzien hoe dat dan qua gelijkheidsbeginsel zit. Hooguit zou de VVD in de overwegingen van de motie duidelijk kunnen maken dat het wat hun betreft niet de bedoeling is dat bepaalde bestaande kaders door dit amendement opzij worden gezet. En dat de regering daarom wordt opgeroepen om met de analyse inzichtelijk te maken in hoeverre die kaders toch opzij worden gezet. Met de overwegingen kan VVD dan blijk geven van wat hun betreft zou moeten blijven bestaan. En wij worden hooguit met iets extra onderzoek opgezadeld. Maar bottomline is dat we eerst de analyse doen en dan pas met TK ten volle gesprek kunnen voeren over welke impact wel/niet gewenst is en hoe evt ongewenste impact kan worden ondervangen.''
Een meerderheid van de Tweede Kamer is tot dusver akkoord gegaan met moties die zijn ingediend en waarmee in enkele gevallen ambtenaren bemoeienis hebben gehad. In de mailwisseling benadrukken ambtenaren wel geregeld dat het amendement de wens uitdrukt van een meerderheid van de Tweede Kamer en dat de wetswijziging een feit is, waar men niet omheen kan. Veel discussie is er over de bekrachtiging van de wet via een Koninklijk Besluit. Meerdere keren wordt verwezen naar de invoeringsdatum die in de toelichting is opgenomen: 1 januari 2023. Ondertussen loopt de wetswijziging intern over zoveel schijven en geven de moties aanleiding om nog heel veel uit te zoeken, dat de invoeringsdatum gaandeweg onhaalbaar lijkt te worden.
Landsadvocaat: ''amendement is eigenlijk wel duidelijk''
Opmerkelijk in het bijna driehonderd pagina's tellende document is de opinie van de landsadvocaat. Waar vele betrokkenen in de eerste fase na het aannemen van het amendement door de Tweede en Eerste Kamer nog trachtten het als ''te onduidelijk'' af te doen, neemt de landsadvocaat het op voor de indieners van de wetswijziging. Het amendement is ''eigenlijk wel duidelijk'', bericht een ambtenaar na een gesprek met de landsadvocaat. Van belang is of het veroorzaken van pijn of letsel dan wel het benadelen van de gezondheid of het welzijn van het dier uitsluitend tot doel heeft om het dier te kunnen huisvesten, stelt deze ambtenaar vast. ''Het bepalen of daar sprake van is, is uiteraard ander verhaal. Maar dat maakt het amendement nog niet onduidelijk.'' Na het gesprek met de landsadvocaat (die niet is gevraagd om een schriftelijk advies, maar om een mondelinge reactie op een intern stuk) wordt geconcludeerd dat alle dieren onder het amendement vallen, inclusief de gezelschapsdieren, en dat de term ''huisvesting'' breed moet worden gezien. Volgens de landsadvocaat is er ook geen sprake van conflicterende regels: ''met het amendement wordt een nadere invulling van redelijk doel op wetsniveau toegevoegd en dat gaat voor op lagere regelgeving waar bestaande regels het veroorzaken van pijn en aantasting van welzijn met zich meebrengen en dit gebeurt uitsluitend om dier te huisvesten, dan moeten die regels buiten toepassing blijven.''
Zienswijze over dierwaardige veehouderij
Uit de door het AD opgevraagde stukken, die een periode bestrijken van 20 april tot 10 juni 2021, blijkt dat de juridische analyse medio vorig jaar al een heel eind is gevorderd. De zogeheten impactanalyse - wat zijn de gevolgen van het amendement voor de vee- en dierhouderij? - laat nog op zich wachten. Na het zomerreces van 2021 zou er een nieuwe brief komen aan de Tweede Kamer over de voortgang van de wetswijziging, waarvoor inmiddels een ambtelijke projectgroep is opgericht. Maar die brief kwam er niet. Onduidelijk is nog waarom. Wel blijkt uit de stukken dat er in de zomer van vorig jaar door de RDA een zienswijze over een dierwaardige veehouderij is aangekondigd, een advies dat met open armen werd ontvangen. Het gaf de ambtenaren de mogelijkheid om de wetswijziging in te kaderen in het regeerakkoord van het kabinet Rutte IV.
''In het coalitieakkoord is de ambitie uitgesproken om in deze kabinetsperiode te komen tot wetgeving voor een dierwaardige veehouderij in balans met de volksgezondheid. Als basis daarvoor zal ik initiatief nemen tot een convenant over de ontwikkeling naar een dierwaardige veehouderij, waarin stakeholders zoals boeren, maatschappelijke organisaties, marktpartijen, maar ook toezichthouders betrokken zijn en afspraken worden gemaakt over tijdshorizon, instrumentarium en financiële ondersteuning. In de eerste helft van 2022 start ik met de voorbereidingen voor het convenant.'' (Planningsbrief 22 februari, Minister Henk Staghouwer van LNV).
Pas in de planningsbrief van februari 2022 wordt een nieuwe kamerbrief in het vooruitzicht gesteld. Deze zal in het tweede kwartaal van dit jaar verschijnen. Dat is dus voor het aankomende zomerreces. In die brief zullen nadere mededelingen worden gedaan over een plan van aanpak voor het convenant en het wetgevingstraject. ''Tevens wordt uw Kamer geïnformeerd over de samenhang tussen deze aanpak en het gewijzigde artikel 2.1 van de Wet dieren1, waarbij uw Kamer ook de toegezegde juridische en impactanalyse ontvangt.''
Redactie Levende Have
Eerdere berichten:
