De Raad voor Dieren Aangelegenheden (RDA) heeft een zienswijze uitgebracht over het doden van dieren. Daarin is ook aandacht voor het doden van ongewenste dieren, een praktijk waarmee houders van hobbydieren te maken hebben. Ga bij het doden meer uit van het (individuele) dier, adviseert de RDA in ''Doden van dieren aan het licht''.
Ongewenste dieren zijn, aldus de RDA, dieren die niet aan het beoogde doel voldoen. Meer precies: ''Dieren die volgens mensen niet in een systeem passen of dieren die het evenwicht in een systeem verstoren op systematisch of individueel niveau''’. Als voorbeelden noemt de RDA de zogeheten eendagshaantjes, het overschot aan proefdieren, overtollige dieren in dierentuinen, gefokte konijnen die niet aan een rasstandaard voldoen, en exoten als wasberen.
Kijk meer naar het (individuele) dier
De RDA constateert dat er bij het doden van deze dieren te veel vanuit ''het systeem'' wordt gedacht. Er zou meer naar het (individuele) dier gekeken moeten worden en systemen kunnen wellicht aangepast worden om het doden van ongewenste dieren te verminderen, aldus de RDA. Wat onder ''het systeem'' wordt verstaan, blijkt uit het voorbeeld van de konijnen. Fokkers van raskonijnen hebben een ''systeem'' in de vorm van rasstandaarden. Het is niet bekend hoeveel konijnen deze fokkers precies fokken, maar een berekening van Kleindier Liefhebbers Nederland suggereert dat get gaat om ruim negentigduizend raskonijnen per jaar. Konijnen die niet aan de rasstandaarden voldoen, worden verkocht, maar de meeste ongewenste konijntjes worden gedood door een slachter of door de fokker zelf.
''Dit gebeurt op verschillende manieren, waaronder nekslag, onthoofden, verdrinken, met een knuppel, tegen de muur of verdovend slagpistool. Als fokkers zelf hun dieren doden, is er geen toezicht of registratie en dienen de dieren geen secundair nut, dus worden ze na het doden weggegooid. De dieren die naar de slacht gaan, worden veelal gebruikt voor diervoeding.'' (Uit de zienswijze ''Doden van dieren aan het licht'')
Schurende kwestie
''Een schurende kwestie'', noemt de RDA het doden van deze dieren.
• De konijntjes worden gedood terwijl ze gezond zijn. Het probleem lijkt te zitten in de strenge fokdoelen die lastig te halen zijn. Als een groot deel van de konijnen niet aan de eisen voldoet, dan ligt de lat hoog. Daarnaast wordt een deel van de dieren zonder secundair nut gedood, terwijl verkopen aan een dierenhandel in theorie mogelijk is.
• Doordat er geen registratie plaatsvindt binnen de konijnensector, is het niet bekend om welke aantallen het hier precies gaat, kan er geen controle plaatsvinden en is er geen toezicht op dierenwelzijn rondom het doden. De manier van doden voldoet lang niet altijd aan de wettelijke eisen genoemd in het Besluit houders van dieren.22 In de maatschappij en zelfs binnen de sector is nauwelijks bekend hoeveel ongewenste konijnen gedood worden. In de media is hier ook nog weinig aandacht voor geweest. Mede hierdoor zijn er (nog) geen grote maatschappelijke discussies over dit onderwerp.
Media-aandacht
Media-aandacht draagt bij aan het maatschappelijk debat over het doden van ongewenste (jonge) dieren. Daarbij krijgen echter niet alle ongewenste dieren evenveel aandacht, stelt de RDA vast. ''De casus van de raskonijnen heeft bijvoorbeeld alle ingrediënten om maatschappelijke verontwaardiging te veroorzaken. Het gaat om zeer aaibare dieren die vlak na de geboorte gedood worden om een reden die de meeste mensen weinig legitiem zullen vinden, namelijk een ongewenst uiterlijk. Bovendien dienen de gedode konijntjes in veel gevallen geen secundair doel. Toch is er voor dit onderwerp nauwelijks media-aandacht omdat het zich onder de radar afspeelt door het ontbreken van registratie.''
Alternatieven
De RDA pleit voor onderzoek naar mogelijke aanpassing van ''systemen'' om de geboorte van ongewenste dieren zoveel mogelijk te voorkomen en daarmee het doden van dieren te verminderen. ''Denk hierbij aan het aanpassen van fokdoelen: minder rigide fokdoelen opstellen zodat meer dieren aan de eisen voldoen (bijvoorbeeld bij raskonijnen), en het doden van dieren die niet voldoen aan de fokdoelen meewegen in het bepalen van de fokdoelen. Het doel moet zijn om minder vanuit het systeem te denken en meer vanuit het dier. Hier ligt een verantwoordelijkheid voor zowel de overheid als de sectorpartijen.''
Betere registratie gewenst
Ook kan wetenschappelijk onderzoek volgens de RDA bijdragen aan een verkenning van mogelijke aanpassingen in de fokkerij om
het probleem van ongewenste dieren aan te pakken. Te denken valt aan het inzetten van moderne technologie inzetten zoals seksen in het ei bij eendagskuikens. Verder is meer communicatie met het publiek gewenst, met als doel het complete verhaal makkelijk beschikbaar te maken, te verduidelijken waarom men de keuze maakt om te doden, en een discussie te starten over de reden van doelgerichte fok.
In sommige sectoren is betere registratie en toezicht door de overheid gewenst, aldus de RDA. ''Het is nodig om te weten om wat voor aantallen het gaat en op welke manier dieren worden gedood.''
Algemene aanbevelingen
In de zienswijze komt de RDA ook met een aantal algemene aanbevelingen voor het doden van dieren:
- Streef naar preventie: minder doden, door het wegnemen van de noodzaak of door alternatieve oplossingen kan het doden van dieren in veel gevallen beperkt worden.
- Neem een zorgvuldige afweging als basis, de erkenning van de intrinsieke waarde van dieren maakt dat doden nooit vanzelfsprekend wordt. Elke situatie vraagt om een zorgvuldige afweging van belangen, inclusief die van dieren.
- Denk vanuit dierenwelzijn, het is nodig en mogelijk om minder vanuit het systeem te denken en meer vanuit het (individuele) dier.
- Zorg voor een verantwoorde uitvoering, in elke situatie is het belangrijk dat het doden met de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt uitgevoerd door vakbekwame mensen. De dodingsmethode moet een zo klein mogelijke negatieve invloed op de betrokken dieren en mensen hebben.
Redactie Levende Have/ Foto Pixabay
