We bevinden ons met de wolf aan het begin van een gewenningsfase. Elk nieuws over de wolf krijgt nog steeds veel aandacht in de media. Het nieuwe wolvenplan van het Landelijk Overleg Wolf *) moet daar verandering in brengen. We gaan toe naar een situatie waarin we aan de wolf gewend zijn. ''Maar dat betekent niet automatisch dat ook iedereen dit kan accepteren.''
Het Interprovinciaal Wolvenplan 2022 beantwoordt de vragen: wat kunnen we en wat mogen we? Er wordt een handelingsperspectief geboden. Zo staat het wolvenplan uitgebreid stil bij preventie, schade en tegemoetkoming, monitoring en communicatie. De samenstellers van het wolvenplan spreken over ''een volgende fase in het samenleven en het omgaan met wolven''
''Dierhouders zullen desgewenst hun maatregelen kunnen nemen waardoor de wolf zich meer geconditioneerd zal gaan gedragen, (adequate afrastering met stroom schrikt af), waardoor zorgen en schade zoveel mogelijk wordt verminderd'', zo verwachten ze. '''In deze fase wordt werkende weg ontdekt welke handelingsperspectieven mogelijk zijn. Ook wordt ingezet op een internationale aanpak. Vanuit Nederland willen we een internationaal wolf managementplan. In deze fase dient ook te worden verkend of het denkbaar is met ‘beheerpakketten wolf’ te komen. Kortom er valt nog veel te ervaren, te ontdekken en te ontwikkelen. Maar we zijn op weg naar een wolfinclusief samenleven.''
Probleemwolven en probleemsituaties
Onderdeel van het wolvenplan waar velen op zitten te wachten, gaat over de vraag hoe om te gaan met de aanvallen van wolven op vee. In een bijlage wordt onderscheid gemaakt tussen probleemsituaties en probleemwolven. Daarvoor zijn interventierichtlijnen opgesteld. Deze zijn bedoeld voor bestuurders, beheerders en uitvoerders als hulpmiddel bij het inschatten van situaties en hoe er voor zover juridisch mogelijk in die situaties gehandeld zou kunnen worden. Het wolvenplan bevat een zogeheten ''escalatieladder''.
Er kunnen zich situaties voordoen die gevaarlijk zijn voor mensen, of situaties waarin wolven bovenmatig schade aan gehouden dieren toebrengen, ondanks de inzet van preventieve maatregelen, aldus het wolvenplan. ''In de meeste gevallen zal dan sprake zijn van een wolf die heeft geleerd dat in de buurt van mensen voedsel te vinden is of dat vee een makkelijk prooi vormt. Het betreft dan aangeleerd, problematisch gedrag. Het belangrijkste doel van de interventierichtlijnen is om te voorkomen dat wolven dit gedrag aanleren. Het is daarom van groot belang dat de richtlijnen, juist ook in situaties waarin geen of niet direct sprake is van problematisch gedrag, correct worden nageleefd. Overheden (bevoegd gezag) en formeel betrokken uitvoerenden dienen correct te kunnen handelen. Hier ligt ook een belangrijke verantwoordelijkheid bij burgers en veehouders.''
Het doden en opzettelijk verstoren van wolven is bij de wet verboden en strafbaar. Maar in uitzonderlijke situaties kan het bevoegd gezag toestemming geven om van dat verbod af te wijken. In de richtlijnen wordt aangegeven in welke situaties dat het geval zou kunnen zijn. Zo'n situatie doet zich voor als:
- een wolf mensen aanvalt,
- een wolf agressief is tegenover aangelijnde honden,
- een wolf herhaaldelijk en ondanks getroffen maatregelen stallen binnendringt waar vee wordt gehouden,
- een wolf herhaaldelijk goed beschermd vee doodt door elektrisch raster van tenminste 1.20 m te passeren, of manieren vindt om voorgeschreven maatregelen te overwinnen.
Reactie van organisaties
Het wolvenplan is nog een concept. LTO, Platform Kleinschalige Schapen- en Geitenhouderij en de Vereniging Gescheperde Schaapskuddes - deze organisaties hebben meegeschreven aan het wolvenplan - zetten nog wat punten op de i. Zij willen dat:
- er een landelijke subsidieregeling komt voor preventieve maatregelen. In een aangewezen wolvengebied (gevestigde wolf, hoog risicogebied) kan de tegemoetkoming in de schade eindig zijn om in gebieden met gevestigde wolven alle veehouders te stimuleren zo spoedig mogelijk preventieve maatregelen te nemen;
- alle schades vergoed worden: de directe en de “indirecte” schade. Taxatierapporten van de schades moeten snel en onmiddellijk gedeeld worden met de veehouder;
- terrein beherende organisaties (TBO’s) voorop lopen met het plaatsen van vaste wolfwerende rasters gesubsidieerd door de provincies. Deze rasters kunnen voor andere veehouders tot voorbeeld dienen. Binnen deze vaste rasters kunnen nachtkralen gemaakt worden en kan invulling gegeven worden aan de kringloopboerderij. Op de lange termijn zijn schaapskooien in natuurgebieden de enige 100% veilige oplossing voor de kudde in natuurgebieden;
- een onafhankelijke groep deskundigen bepaalt of een dier een probleemwolf is en wat er moet gebeuren. Probleemwolven komen dan onder verscherpt toezicht te staan van een klein multidisciplinair expertteam. In de aanloop naar de instelling van het expertteam kunnen alvast dossiers per wolf worden opgebouwd;
- DNA-analyses sneller worden onderzocht, zodat de schade van individuele dieren sneller in kaart kan worden gebracht.
- er een internationaal wolvenplan komt waarin geregeld wordt dat de vergoedingen voor wolfwerende maatregelen en voor schades niet onder de de-minimus regeling vallen.
Redactie Levende Have/Foto Pixabay.com
*) Het Landelijk Overleg Wolf staat onder voorzitterschap van Pieter van Geel. Deelnemende organisaties zijn: LTO Nederland, Stichting Beheer Platform Kleinschalige Schapen- en Geitenhouders, Vereniging Gescheperde Schaapskudden, Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De 12 Landschappen, Federatie Particulier Grondbezit, Dierenbescherming, Wolf Fencing Nederland, Zoogdiervereniging, Wageningen Environmental Research, Vereniging Nederlandse Gemeenten.
