Als de Tweede Kamer in de loop van dit jaar akkoord gaat met het alternatief van landbouwminister Adema ter vervanging van het zogeheten amendement Vestering, dan hebben onze volksvertegenwoordigers nog slechts één mogelijkheid om de regels waarmee de wetswijziging nader wordt ingevuld, te wijzigen. Ze kunnen binnen vier weken vragen om een wettelijke goedkeuring. Daarvoor is één vijfde van de Tweede Kamer nodig.
In een brief aan de kamer (zie bijlage) heeft Adema laten weten dat op de uitwerking van de wetswijziging in een Algemene Maatregel van Bestuur een zogeheten voorhangprocedure van toepassing is. Dat is in de Wet Dieren vastgelegd. D66 Kamerlid Tjeerd de Groot had om deze toelichting gevraagd. In zijn antwoord geeft Adema aan dat de kamer vragen mag stellen en opmerkingen mag maken. Er wordt niet gewezen op de mogelijkheid van een wettelijke goedkeuring.
Om van het amendement Vestering af te komen, manouevreert landbouwminister Adema langs te randen van het staatsrecht. Ingewijden noemen het een merkwaardige gang van zaken dat een amendement dat door de Tweede en Eerste Kamer is aangenomen en per 1 januari 2023 had moeten ingaan, door een minister wordt tegengehouden om met een alternatief te kunnen komen. Adema heeft geweigerd ervoor te zorgen dat het amendement begin dit jaar zou ingaan. Hij wil een minder ingrijpende en verstrekkende wetswijziging en bij de uitwerking daarvan rekening houden met het convenant dierwaardige veehouderij, waarover op dit moment besprekingen worden gevoerd met boerenorganisaties en de Dierenbescherming.
Het is de vraag of hij hiermee niet staatsrechtelijk in de fout gaat. Zijn voorganger - Carola Schouten - heeft bij de behandeling van het amendement in de Tweede Kamer de wetswijziging weliswaar ontraden, maar geen onaanvaardbaar uitgesproken en ook niet willen voorkomen dat het in de Eerste Kamer in stemming zou worden gebracht. ''Ik kan niet helpen dat de kamer een amendement aanneemt'', zei zij op 1 juni 2021 tijdens een mondeling vragenuur in de Tweede Kamer. En in een brief aan de Tweede Kamer op 15 juli 2021, schreef zij: ''De wens van uw Kamer die ten grondslag ligt aan dit amendement – een betere bescherming van diergezondheid en dierenwelzijn - heb ik verstaan. Na afronding van de analyse op hoofdlijnen is het aan uw Kamer om nadere richting te geven.''
''Bruuskering'' van het parlement
Het is zeer uitzonderlijk, zo niet uniek, dat haar opvolger een door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen wetswijziging op de lange baan schuift, om deze vervolgens ongedaan te maken met een ''Nota van wijziging'' *). Op zich mag een minister het moment van invoering bepalen, maar kenners van het staatsrecht wijzen erop dat als een wet eenmaal is aanvaard, er alleen wijzigingen in kunnen worden aangebracht via een nieuw wetsvoorstel. Dat voorstel moet dan het gehele wetgevingsproces doorlopen, inclusief advisering door de Raad van State. Beide kamers moeten daar vervolgens mee instemmen.
Vestering en haar collega's in de Eerste Kamer zijn zeer ontevreden over de gang van zaken. Vanuit de fractie van de PvdD in de Eerste Kamer zijn vragen gesteld. Daarin wordt gesproken over een ''bruuskering'' van het parlement. In de uitzending van Nieuwsuur op 29 januari herhaalde Vestering nog eens dat Adema de wetswijziging zal moeten doorvoeren. Tjeerd de Groot nam geen afstand van de handelwijze van Adema. ''Als het alleen zou blijven bij een convenant, ja, daar hebben we er veel te veel van gezien. Maar we zullen er als D66 nauw op toezien dat we het ook echt voor elkaar krijgen en dat we van deze kabinetsperiode kunnen zeggen: we hebben echt het begin van het einde van de bio-industrie met elkaar voor elkaar gekregen. En dat is wel hartstikke mooi.''
*) Een nota van wijziging bevat een of meer wijzigingen van een wetsvoorstel dat nog in behandeling is bij de Tweede Kamer (Bron: Parlemenet.com).
Redactie Levende Have/ Foto: Martijn Beekman
Eerdere berichten:
