Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Controle op illegale hobbyvarkens jarenlang achterwege gebleven

Ingediend door jan smit op 16 september 2018 - 19:54

Mocht het in Nederland tot een uitbraak van Afrikaanse varkenspest komen, dan zal blijken dat de overheid als het gaat om hobbyvarkens de afgelopen jaren ernstig in gebreke is gebleven. 

Er is weinig tot geen controle uitgevoerd op de fokkerij van hobbyvarkens. De wet- en regelgeving is nog altijd volledig afgestemd op de aan- en afvoer van miljoenen commercieel gehouden varkens.

Voor hobbyvarkens, die door hun houders vooral worden gezien als gezelschapsdier, is weliswaar een aparte status gecreëerd (zie cursief gedeelte  hieronder), maar wel binnen een systeem waarin het niet mogelijk is een dier op een toegankelijke manier individueel te registreren. Los van deze tekortkomingen in de wet- en regelgeving, heeft de NVWA  jarenlang de illegale fokkerij van zogeheten minivarkens oogluikend toegestaan. 

Er zijn duizenden van deze hobbyvarkens aanwezig bij houders die niet beschikken over een zogeheten Uniek Bedrijfs Nummer (UBN). De aan- en afvoer van deze varkens zijn evenmin gemeld in de daarvoor aangewezen databank.  Het is bekend bij de NVWA dat fokkers onterecht de hobbystatus voeren. Onterecht, omdat ze meer dan  vier volwassen varkens hebben. Het gebrek aan handhaving leidt ertoe dat de overheid geen zicht heeft op het exacte aantal hobbyvarkens en waar deze zich bevinden. 



Een hobbyvarkenshouder kan zich laten registreren als zogeheten RE-bedrijf. RE staat voor recreatie. Voor die status komen alleen houders in aanmerking die niet meer dan vier varkens ouder dan tien weken hebben. Een fokker die meer dan vier varkens houdt, moet officieel geregistreerd zijn als een zogeheten B-bedrijf. Dat is een bedrijf dat zeugen houdt voor de biggenproductie. Een B- bedrijf mag alleen varkens afvoeren naar een speenbigbedrijf en een vleesvarkenbedrijf, dus niet naar een hobbyvarkenshouder. Een beetje krom is dat wel: een hobbyvarkenshouder mag wel biggen aannemen van alle typen bedrijven, dus ook van een B-bedrijf. In elk geval mogen er alleen gespeende biggen worden afgevoerd en aangevoerd als daarvan een melding is gedaan in een databank.

De hobbyvarkenshouder die een varken koopt bij een fokker is dus in principe niet in overtreding, maar hij moet de aanvoer van het varken wel melden in een van de twee daartoe aangewezen databanken. Deze databanken zijn in handen van marktpartijen, zoals de Producenten Organisatie voor de Varkenshouderij, een collectief van commerciële varkenshouders, gericht op versterking van de marktpositie van de sector en betere verdienmodellen.
Er worden er ook heel wat hobbyvarkens van de ene naar de andere eigenaar vervoerd. Er worden hobbyvarkens gedumpt en vervoerd naar een opvangadres. Een hobbyvarkenshouder mag een varken naar een andere hobbyvarkenshouder afvoeren. Maar ook dit gebeurt vaak zonder dat de afvoer van het oude en de aanvoer op het nieuwe adres worden gemeld.



De regelgeving voor hobbyvarkens is extreem ingewikkeld. Dat heeft ermee te maken dat de hobbyvarkens zijn ingepast in de wet- en regelgeving voor miljoenen commercieel gehouden varkens.  Het aan- en afmelden moet gebeuren bij systemen die in handen zijn van de commerciële varkenshouderij. Hoewel daar de afgelopen jaren wel voor is geijverd, onder meer door de Nederlandse Belangenvereniging van Hobbydierhouders, heeft de overheid er toch voor gekozen om één systeem te maken voor alle varkens in Nederland. Dat systeem staat ver af van de belevingswereld van de houder van hobbyvarkens. Doordat het enkel aanvragen van een UBN niet voldoende is, maar de aan- en afvoer van dieren ook moeten worden gemeld en er tevens een verplichting is tot oormerken, denken veel houders van hobbyvarkens: ''daar begin ik niet aan, laat maar zitten''.
  
Controle op de fokkerij van hobbyvarkens en aangepaste wet- en regelgeving hadden kunnen voorkomen dat er zich in ons land op dit moment duizenden illegale hobbyvarkens bevinden.  Het aantal illegale hobbyvarkenshouders is aanzienlijk en overtreft het aantal dat wel over een UBN beschikt en aan- en afvoer meldt in de daarvoor aangewezen databank. Dit betreft doorgaans de in stamboekverband gefokte varkens.
Daarnaast is er nog een beperkte groep die beschikt over een UBN en zijn varkens heeft geregistreerd bij de Nederlandse Databank voor Gezelschapsdieren. Deze varkens beschikken veelal over een dierenpaspoort en oormerken.

De hobbyvarkenshouders zonder UBN en een zogeheten RE-status lopen een groot risico in geval van een besmettelijke dierziekte.  Waar varkenshouders met UBN een beroep kunnen doen op een uitzonderingspositie bij preventief ruimen, zijn varkenshouders zonder UBN op voorhand de klos.  Hun dieren zullen onherroepelijk worden gedood. Dat zal tot een hoop commotie leiden. De overheid heeft dat voor een groot deel aan zichzelf te wijten.

Jinke Hesterman, hoofdredacteur Levende Have

Comments

Het artikel "Controle op illegale hobbyvarkens jarenlang achterwege gebleven" stelt terecht dat de registratie van hobbyvarkens niet op orde is, en (maar)  dat het hier gaat om (slechts) enkele duizenden varkens.  Met het hebben van een UBN en RE status haalt de hobbyhouder een onoverzichtelijke hoeveelheid bureaucratie binnen en is hij  jaarlijks veel geld kwijt, maar hij houdt hiermee niet de varkenspest buiten de deur. 

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier