De wijze waarop pluimveebedrijven in Nederland de afgelopen negen maanden besmet zijn geraakt met het vogelgriepvirus, is in nevelen gehuld. Het onderzoek dat standaard wordt uitgevoerd door de NVWA naar de ''route van insleep'' heeft nog geen enkel resultaat opgeleverd, zo blijkt uit antwoorden van minister Staghouwer op vragen van de Partij voor de Dieren.
De vragen betroffen in het bijzonder de besmettingen bij vleeseenden. Nederland telt 41 eendenbedrijven. Daarvan is in de afgelopen periode een kwart besmet geraakt. Er zijn zelfs bedrijven die in korte tijd twee keer besmet zijn geraakt. In totaal zijn er ongeveer 213.200 vleeseenden gedood ten gevolge van een besmetting met vogelgriep. Bij de vraag of er een grens is aan het doden van deze dieren, geeft Staghouwer aan dat hij maximaal inzet op preventie en onderzoek laat doen naar insleeproutes.
Uit de antwoorden blijkt dat de NVWA tot dusver niet in staat is gebleken de wijze waarop het virus binnen is gekomen te achterhalen. Noch bij de vleeseenden, noch bij de andere besmette pluimveebedrijven. De zogeheten checklist tracering die door de NVWA-dierenarts moet worden ingevuld, zou meer licht kunnen werpen op de besmetting. Daarin staan zelfs vragen over alle personen die 21 dagen voor de uitbraak op het bedrijf zijn geweest (ook degenen die niet in de stallen zijn geweest moeten worden vermeld), het uitrijden van mest, het gemeenschappelijk gebruik van werktuigen en voertuigen en het bezoek aan tentoonstellingen of markten waar vogelgriep-gevoelige dieren aanwezig waren.
Steun de petitie voor vaccinatie van hobbypluimvee. Klik hier
Bij elke besmetting wordt standaard aangevoerd dat het hoogstwaarschijnlijk wilde vogels zijn geweest die het virus hebben overgebracht. Die vormen dus de bron van de besmetting. Maar hoe het virus de stallen binnen is gekomen, blijft duister. Of de stallen allerlei openingen hebben die het virus toegang verschaffen, al dan niet via de pootjes van ratten en muizen, is nog altijd onduidelijk. In de Gelderse Vallei zou besmetting mogelijk zijn veroorzaakt door contact tussen bedrijven. Maar van de meeste besmettingen geven de pluimveehouders aan dat ze niet weten hoe ze deze hadden kunnen voorkomen. Aangenomen mag worden dat ze hygiëneprotocollen trouw naleven, maar deze bieden kennelijk geen 100% bescherming. Dat roept niet alleen de vraag op of de protocollen afdoende zijn, maar ook of er naast factoren als hygiëne nog andere factoren zijn, zoals de bouwkundige opzet van pluimveestallen, de sociaal-economische structuur van de pluimvee-industrie en de combinaties van bedrijven die zich in de praktijk voordoen, zoals stallen op het terrein van een loonwerker. Een puur veterinaire benadering van de insleep-kwestie is blijkbaar onvoldoende.
Ruim negen maanden na het begin van de heersende vogelgriepgolf, met 48 besmette bedrijven, 7 besmette kleinschalige houderijen en circa 4 miljoen gedode dieren, weten we eigenlijk nog helemaal niets, behalve dan dat het steeds om hetzelfde virustype gaat: H5N1, clade 2.3.4.4b. Opmerkelijk in dit verband is een uitspraak van epidemioloog Armin Elbers van Wageningen Universiteit die op de website van Resource heeft aangegeven dat er - in tegenstelling tot wat minister Staghouwer in de antwoorden op kamervragen heeft gemeld - op dit moment geen nader onderzoek wordt gedaan naar de insleep van virus. ''Er lopen verschillende studies naar, alleen staan de meeste nu on hold omdat onderzoekers momenteel de stallen moeten mijden om het besmettingsrisico te minimaliseren.'' Hij doelt daarmee onder meer op onderzoek naar het identificeren van zwakke punten in de hygiënische verdedigingswal van verschillende soorten pluimveebedrijven en het toetsen van de effectiviteit van verschillende verbetermaatregelen.
Redactie Levende Have
