Blauwtong (bluetongue) is een virusziekte die voorkomt bij herkauwers. Vooral schapen en blauwtong bij runderen kunnen er ziek van worden. Bij schapen doen zich de meeste sterfgevallen voor. Ook blauwtong bij geiten kunnen met het virus worden besmet en ziek worden. Verdenkingen van blauwtong moeten worden gemeld bij de NVWA.
Verschijnselen
Een tot twee weken nadat een schaap besmet is geraakt met het virus, kunnen de eerste ziekteverschijnselen ontstaan. Het begint vaak met kwijlen en schuimbekken. Ook komt het voor dat schapen in eerste instantie alleen een stijve gang hebben.
De meest voorkomende verschijnselen bij schapen zijn zeer hoge koorts en algeheel ziek zijn. Mond en tong raken ontstoken. De tong wordt blauw, vandaar de naam blauwtong. Ook kunnen schapen kreupel worden door ontsteking aan de klauwen. De ziekte kan al binnen 24 uur tot sterfte leiden. Soms zijn de dieren dagen ziek en gaan ze daarna alsnog dood. Herstel is mogelijk, maar kan heel lang duren.
Middelen die de blauwtonginfectie aanpakken zijn er niet. De dieren worden behandeld met koortsverlagende en pijnstillende middelen en, indien er sprake is van ontstekingen, met antibiotica. Zie ook bijlage Behandeladvies blauwtong.
Het virus
Het virus wordt overgebracht door insecten (knutten). De incubatietijd (de periode tussen gestoken worden en het uitbreken van de ziekte) bedraagt vijf tot twintig dagen.
Het blauwtongvirus is in 2006 voor het eerst opgedoken in Nederland. Het kwam tot dusver alleen voor in zuidelijke landen. Onbekend is hoe het hier is gekomen. Het gaat om het zogeheten serotype 8, vermoedelijk afkomstig uit Afrika.
In 2007 zijn ruim zesduizend houderijen van schapen, runderen en geiten besmet geraakt.
In 2023 is blauwtong opnieuw vastgesteld in Nederland. Het gaat om type 3. Op de website van Wageningen Universiteit staat: ''Serotype 3 is het laatst bekende serotype dat Europa is binnengekomen, vermoedelijk vanuit Tunesië naar Italië. Serotype 3 is tot dusver gerapporteerd in Zuid-Italië, Sicilië en Sardinië en nu dus in Nederland. Het blauwtongvirus kent meer dan dertig verschillende serotypen die niet of nauwelijks kruisbescherming opwekken. Binnen de vele serotypes, vormt serotype 3 een verwantschapscluster met de serotypen 13 en 16. Volgens Piet Van Rijn is de herkomst van een specifiek serotype van het blauwtongvirus lastig te achterhalen. “In 2006 werden we in Noordwest-Europa geconfronteerd met serotype 8, een type dat tot dan toe niet voorkwam in Europa. Tot op de dag van vandaag is niet duidelijk geworden waar het serotype vandaan kwam.”
Geen bestrijdingsplicht meer
Blauwtong was een bestrijdingsplichtige ziekte, maar is in de nieuwe Animal Health Regulation als een vrijwillig te bestrijden ziekte opgenomen.
Als de schapen/geiten via een doorvoerland dat niet vrij is van blauwtong naar een lidstaat van bestemming gaat die wél blauwtong-vrij is, zullen de dieren (i.p.v. het vervoermiddel) beschermd moeten worden tegen vectoren/knutten. Er geldt nog wel altijd een meldingsplicht.
Vaccinatie
In 2008 is in Nederland een vrijwillige vaccinatiecampagne in gang gezet tegen blauwtong type 8, met als doel dat circa tachtig procent van alle gevoelige herkauwers voldoende weerstand zou hebben. Niet alle dierhouders hebben aan de vaccinatiecampagne meegedaan, met als gevolg dat opnieuw dieren besmet zijn geraakt.
Uiteindelijk is de epidemie uitgedoofd, mede door vaccinatie en de opbouw van immuniteit. In 2012 is Nederland officieel vrij verklaard van blauwtong.
In deze video legt Nel Minkjan uit waarom zij haar schapen laat inenten tegen blauwtong. Het is een video uit de tijd dat er blauwtong type 8 heerste. Daar was toen vanccinatie tegen mogelijk.
Artikelen:
Terug naar:
