Microphthalmie
Microphthalmie-meldingen zijn zeer incidenteel. In de literatuur is het wel beschreven en toegeschreven aan verschillende erfelijke factoren (Jersey en Japanese koeien) en bij vleesrassen aan milieufactoren (VS). Onder Nederlandse omstandigheden komt microphtalmie vooral voor bij de kleine herkauwers. De diagnostiek is hierbij vooral gebaseerd op eigen en eventueel postmortale bevindingen. Er zijn hierbij geen therapeutische mogelijkheden.
Scheelheid
Scheelheid (Strabismus convergens) is aangeboren en wordt een enkele keer ook bij runderen gezien, zonder dat het direct klinische betekenis heeft en/of behandeling behoeft. Over de prevalentie en rasgebondenheid ed. is niet veel bekend.
Cornea oedeem bij jonge kalveren
Cornea oedeem is een verkregen oogaandoening bij hele jonge kalveren, gekenmerkt door oedeem van de cornea. Cornea oedeem wordt zeer waarschijnlijk veroorzaakt door een gecombineerde type I-III overgevoeligheidsreactie op een combinatie van een blauwtong virusinfectie (BTV) en een hoge concentratie afweerstoffen opgenomen met de biest. Zo duidelijk als tijdens de BTV-epidemie en de aansluitend massaal uitgevoerde vaccinatie, heeft dit ziektebeeld zich niet meer geopenbaard. De klinische presentatie is duidelijk genoeg voor de diagnostiek en vanuit therapeutisch oogpunt kan, gezien de achtergrond, alleen resultaat verwacht worden van een vroegtijdige behandeling met corticosteroïden.
Lenscataract
Lenscataract (LC) manifesteert zich heel kort na de geboorte bij meerdere kalveren op een bedrijf die moeilijk de weg naar de drinkemmer vinden en regelmatig ergens tegen aan lopen (gestoorde visus). LC lijkt vooral voor te komen bij HF-kalveren en veroorzaakt te worden door een aangeboren troebeling van de ooglens. De oorzaak van de troebeling moet mogelijk gezocht worden in een gestoorde organogenese in de eerste paar maanden van de dracht. Het voorkomen van deze aandoening is al eerder gemeld in Groot-Brittanië, maar verder niet in andere landen. De diagnostiek berust vooral op goed klinisch oogonderzoek. De therapeutische mogelijkheden zijn zeer beperkt. De schade voor de veehouder is vooral dat de vleeskalversector deze kalveren niet wil hebben. De vrouwelijke dieren lijken minder schade te ondervinden omdat zij zich er relatief snel mee redden en er nauwelijks groeiachterstand optreed. Zij functioneren later in het melkveekoppel ook (voor zover bekend) min of meer normaal.
Houw
Houw of Infectieuze Bovine Keratoconjunctivitis (IBK) is de meest voorkomende infectieuze oogaandoening bij volwassen dieren. Het kan het hele jaar en zowel 1 als 2-zijdig voorkomen. De meest voorkomende oorzaak van IBK in Nederland is Moraxella bovoculi en in mindere mate Moraxella bovis. Mycoplasma lijkt een zeer bescheiden rol te spelen. Bij kleine herkauwers zpeelt Mycoplasma conjunctivae juist de belangrijkste rol in de etiologie.
Waar bij de transmissie heel lang een belangrijke rol is toegedacht aan vliegen, hebben wij de afgelopen jaren ook ernstige problemen gezien in (nagenoeg) afwezigheid daarvan en wordt veel meer belang gehecht aan het voorkomen van overdracht door direct contact. De diagnostiek berust op klinische waarnemingen en bacteriologisch onderzoek. De swabs die hiervoor het meest geschikt zijn, zijn die waarbij de swab na de monstername in een gel (anaeroob milieu) zo spoedig mogelijk naar het laboratorium wordt gestuurd. Daarop wordt standaard een algemeen bacteriologisch onderzoek gedaan en een anaerobe kweek. Een verzoek voor onderzoek naar mycoplasma moet speciaal worden aangevraagd. Voor de therapie wordt in de handboeken aangegeven bij de dieren meerdere keren daags, gedurende minimaal 3 dagen, oogzalf aan te brengen. Dit moet dan zeer precies gebeuren omdat anders de meeste zalf waarschijnlijk op de oogleden of op de huid van de veehouder terecht komt. Alternatieven zijn een eenmalige intra-palpebrale injectie met penicilline of een injectie met oxytetracycline gedurende 3 dagen. Vanuit dierwelzijn past natuurlijk ook een goed pijnmanagement. Preventie: aangetaste dieren isoleren, er is geen vaccin beschikbaar.
BCK
Boosaardige catarraal koorts (BCK) wordt veroorzaakt door Ovine Herpervirus type II, vooral afkomstig van opgroeiende lammeren, die deze infectie als een griepinfectie doormaken en vervolgens massaal virus uitscheiden. Vooral bij nauw contact tussen runderen en schapen, zo heeft de ervaring bij de Veekijker geleerd, kan de infectie bij runderen resulteren in een heftige fataal verlopende ontsteking van alle slijmvliezen (ogen, mond en vagina) en parenchymateuze organen. De dieren stoppen in die gevallen met eten en drinken en hebben hoge koorts; bovendien is geen enkele reactie op iedere ingestelde therapie te verwachten. Vanuit dierwelzijn leidt de infectie bij runderen vaak tot euthanasie. Echter de rol van de dierenarts gaat natuurlijk verder en dat is vooral de veehouders voorlichten over de grote risico´s (voor de runderen) indien ze worden gehouden onder 1 dak met schapen. In geval van sterfte kan pathologisch onderzoek de diagnose bevestigen via typische peri-vasculaire veranderingen en het aantonen van het virus via PCR (kan ook via bloedonderzoek). Een vaccin is (nog) niet beschikbaar.
Listeriosis
Een aantal keren per jaar wordt de Veekijker benaderd over een oogaandoening met vrij pus in de voorste oogkamer en koorts. Dit symptoom wordt veelal veroorzaakt door een doorgemaakte infectie met Listeria monocytogenes. Deze ubiquitair voorkomende kiem is vooral in hogere concentraties aanwezig in slecht (geconserveerde) kuilen (evt. met veel grond). De diagnostiek is gebaseerd op kliniek en postmortaal onderzoek. Therapeutisch zijn de middelen van eerste keuze procainebenzylpenicilline, oxytetracycline en TMPS.
Oogtumoren
Behalve infectieuze aandoeningen kunnen ook allerlei oogtumoren, m.n. van het derde ooglid, voorkomen. Diagnostiek berust vooral op klinisch onderzoek in combinatie met aanvullend histologisch onderzoek van biopten (van de rand van de tumor) en/of verwijderde tumoren. (1)
(1) Bron: GD
Terug naar:
