Mastitis, ook wel uierontsteking of melkklierontsteking genoemd, is een ontsteking van de melkklier. De ontsteking wordt veroorzaakt door verschillende bacteriën, waaronder Streptococcus uberis, Streptococcus Agalactiae, Prothoteca, E. coli, Staphylococcus aureus en Klebsiella. De E. coli bacterie is meestal de orozaak van mastitis. De bacterie Klebsiella kan in zaagsel zitten en ernstige mastitis en zelfs sterfte veroorzaken. Bij warm weer kan deze bacterie explosief groeien. In incidentele gevallen is mastitis het gevolg van een schimmelaantasting. Mastitis is het meest voorkomende gezondheidsprobleem op melkveebedrijven.
Ziekteverschijnselen
Voor de koe is mastitis een heel pijnlijke aandoening, waar ze goed ziek van is en soms zelf aan dood kan gaan. Een koe met mastitis produceert minder melk en ook de samenstelling van de melk verandert. Dit laatste gegeven wordt gebruikt om de diagnose mastitis te kunnen stellen.
Er zijn twee soorten mastitis:
- Klinische (acute) mastitis. Een van de vier kwartieren van de uier is zichtbaar gezwollen en rood en bij aanraking pijnlijk. De koe gedraag zich ziek: ze heeft koorts, eet weinig en is traag. De melk is vlokkerig, soms bloederig.
- Subklinische mastitis. Minder zichtbare verschijnselen. De koeien liggen vaak op hun zij, en wel alleen op de kant van het zieke deel van de uier.
Behandeling
Het toedienen van antibiotica is vooralsnog de enige remedie bij mastitis. Daarbij geldt: hoe eerder de behandeling start, hoe beter het is. Bacterien kunnen zich gaan innestelen in het ontstekingsweefsel en worden daarmee onbereikbaar voor antibiotica.
Preventie
Een goede hygiene, in de stal maar vooral tijdens het melken, kan helpen mastitis te voorkomen, net als goed werkende melkapparatuur, het voorkomen van tocht, het bieden van voldoende bewegingsruimte en het correct droogzetten aan het einde van de dracht. Preventie blijft echter lastig, zeker bij de meest gangbare veroorzaker van mastitis, de Streptococcus uberis. Deze bacterie kan, in tegenstelling tot andere bacterien die mastitis veroorzaken, in allerlei verschillende omgevingen lange tijd overleven. Onderzoekers aan de University of Nottingham lijken echter dichtbij de ontwikkeling van een vaccin tegen de Streptococcus uberis te zijn. (1)
Zaagsel als risicofactor
Mastitis kan ook optreden bij dieren die lijden aan tuberculose en dus geinfecteerd zijn met Mycobacterium-bacterien. Steeds vaker echter is een andere bacterie de veroorzaker van mastitis bij runderen: de Klebsiella-bacterie. Meestal wordt deze bacterie binnengebracht via het zaagsel, en dan met name via de schorsresten. De schors is een risicofactor omdat de bomen met de schors over de grond gesleept zijn, waarin Klebsiella aanwezig kan zijn. Klebsiella kan grote problemen geven. Koeien kunnen plotseling erg ziek worden en dood gaan. Klebsiella lijkt op E. coli, maar is niet gevoelig voor antibiotica. Dat maakt het lastig om een goede bestrijding uit te voeren. Klebsiella is een typische omgevingsbacterie.(2)
(1) Bovine Mastitis: Could A Vaccine Be On The Way?, Science Daily, 18 sept. 2008
(2) Gezonde Dieren Deventer
Terug naar:
