Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Voeding van kippen

Kippen hebben behoefte aan water en vast kippenvoer. Dat voer kan bestaan uit groenvoer, zaden en granen, wormen en insecten. Ook is er speciaal legvoer voor kippen of onderhoudsvoer. Dit voer kun je het beste onbeperkt aanbieden in een trapbak. Door op de tree voor de trapbak te gaan staan opent de bak zich vanzelf. Kippen hebben vrij snel door hoe het werkt. Groot voordeel van zo'n bak is dat het voer buiten het bereik van ratten en muizen blijft.
Voer in elk geval niet bij, zolang er nog voer is. Granen vinden ze lekker, dus eten ze dat eerst. Als je ze de kans geeft om honger te krijgen, zullen ze de andere dingen ook gaan eten. Maar als je ze steeds nieuw voer geeft, worden 't luxe-eters. 

Als je voer los strooit op de grond dan trekt dat plaagdieren aan. Voor een eenvoudig en goedkoop alternatief, zie de video:

Andere mogelijkheid is de zogeheten bumpfeeder:

Kippen die los lopen, voorzien zelf voor een groot deel in hun voedsel. Zij kunnen twee keer per dag wat graan (niet teveel, want daar worden ze al gauw te dik van) en legkorrel of legmeel bijgevoerd krijgen. Legkorrel wordt gemaakt door de verschillende ingedrienten zeer fijn te vermalen, te verhitten en vochtig te maken, zodat ze geperst kunnen worden. Legmeel wordt doorgaans grover gemalen, waardoor de vezels grotendeels behouden blijven. Vezels activeren de spiermaag en dragen bij aan een goede darmfunctie. Bij goed legmeel zijn de afzonderlijke ingredienten nog enigszins te onderscheiden.

Invloed van voer op de eieren
Het kippenvoer heeft veel invloed op de kwaliteit van de broedeieren. Broedresultaten kunnen ineens verslechteren terwijl men niet van voermerk is veranderd. De oorzaak kan liggen bij een veranderde samenstelling van het voer bij de fabrikant. De hoeveelheid en samenstelling van de vitaminen en mineralen in het voer spelen een grote rol bij de kwaliteit van broedeieren. Zelfs de weersgesteldheid tijdens de opslag van het graan kan van invloed zijn op de voedingswaarde en uiteindelijk de broedresulta

Voeren: binnen of buiten?
Om verschillende redenen is het goed de kippen binnen te voeren. Binnen kan het voer niet in contact komen met wilde (water)vogels die mogelijk besmettelijke ziekten overbrengen. Binnen kan het voer zich ook niet vermengen met ongewenste stoffen, zoals dioxine.  Anderzijds kan het voer en water binnen ook makkelijk vies worden door de uitwerpselen de kippen en geinfecteerd raken met ziektekiemen. Voer en water kunnen ook buiten worden aangeboden op een verhoging, onder een overkapping. op een plaats waar de kippen gemakkelijk bij kunnen. Hou daabij rekening met het aantal kippen dat je hebt. Ook de onderste in rang moet kunnen eten en drinken.
Voor kuikens bestaat apart voer, zie wiki voeding van kuikens . Ze hebben vooral veel eiwit nodig. Legvoer is ongeschikt in de opfokperiode.  

Kruiden voor kippen
Kippen zijn gek op groenvoer. Ze eten graag gras, maar ook groenten, fruit en kruiden. Muur, ook wel vogelmuur genoemd (in het Engels Chickenweed), is een van de favorieten van de kip. Geen wonder: behalve dat ze het lekker vinden, bevat het ook nog eens belangrijke bouwstoffen: ijzer, calcium, magnesium, kalium, kiezelzuur en vitamine C.
Kruiden door het voer kunnen de smakelijkheid vergroten. Daarnaast zijn ze van invloed op de gezondheid van de kip. De spijsvertering, stofwisseling en het immuunsysteem kunnen erdoor worden verbeterd. Een voorbeeld is knoflook: dit werkt tegen schadelijke darmbacteriën, het beschermt de levercellen tegen vergiftiging, het werkt tegen darmparasieten, het verhoogt de productie van spijsverteringssappen en desinfecteert de ademhalingswegen. Ook met brandnetel, lijnzaad, kamille en paardebloem valt bij kippen heel wat eer te behalen. Zie verder stalboekje pluimvee in bijlage.

Kip die het koud heeft, wil meer eten
Het klinkt heel logisch: een kip die het koud heeft, wil meer eten. Maar hoeveel meer? Onderzoekers van Wageningen Universiteit hebben het uitgezocht: gemiddeld neemt de energiebehoefte met 1,8 % toe als de temperatuur met 1 graad daalt. Op het moment dat de omgevingstemperatuur met 10°C daalt, neemt de onderhoudsbehoefte dus toe met gemiddeld 18 %. Kippen compenseren hun warmteverlies dus door meer te eten. Daarnaast anticiperen kippen op kou door een dikker verenkleed in de winter. Ook zorgen buiten lopende kippen ervoor dat ze zo min mogelijk kou lijden door een beschutte plek op te zoeken.

's Winters gaan kippen vaak met een volle krop op stok. Zit er in de krop voldoende spierkracht en genoeg grit dan zal deze gedurende de nacht het voedsel verwerken. Maar het kan gebeuren dat de krop te zeer is verzwakt. Heeft een kip na een nacht nog een volle krop, zet haar dan een paar dagen alleen op water en geef haar na een paar dagen weer geleidelijk aan wat voer. De oorzaak van zo'n kropprobleem kan zijn: een zinkvergiftiging (Kijk eens naar de waterbak. Is die van gegalvaniseerd ijzer en begint deze te roesten? Gooi 'm weg en koop een kunststof exemplaar) of een gebrek aan calcium. Krijgt de kip normaal voer, dan zit daar voldoende calcium in. Geef dus niet zo maar extra calcium aan de kip. Je zou ermee de balans tussen calcium en fosfor kunnen verstoren.  Zorg er in elk geval wel voor dat de kip voldoende grit tot zich neemt.

Ruwvoer voor kippen
Ruwvoer heeft een positief effect op de gezondheid, het gedrag en het welzijn van leghennen.  Ook het verenpikken neemt af na het voeren van bijvoorbeeld stro, maiskuil, wortels of gerst/erwtenkuil. Verder is aangetoond dat ruwe vezels de activiteit van de spiermaag stimuleren en het risico op bacteriële en worminfecties verlagen. Nadeel van ruwvoer is echter de zeer geringe voedingswaarde. Het hoge ruwvezelgehalte wordt slecht door pluimvee verteerd. Het zou er ook toe kunnen leiden dat de kippen minder eten van het voer dat ze echt nodig hebben, waardoor ze minder eiwitten binnen krijgen. Met andere woorden: geef ruwvoer aan je kippen, maar wel met mate. Zorg ervoor dat ze voldoende van hun normale voer eten.
Kippen die in een ren worden gehouden, doe je een groot plezier met wat snijmaïs of luzerne (2-5 gr./dier/dag). Bovendien kan er in de ren een baaltje hooi of stro worden gelegd. De meeste kippen die buiten rondscharrelen, nemen zelf voldoende ruwvoer op, hoewel dat in de winter wel minder zal zijn. Ook zij mogen dus best wat ruwvoer voorgeschoteld krijgen.

Tips:
• Zorg dat er ’s middags ruwvoer aanwezig is; op dit tijdstip zoeken de dieren van nature voedsel.
• Breng wat afwisseling aan in het aanbod van ruwvoer, anders verliezen de dieren interesse.
• Voorzie de kippen van hele pakken of balen met net of gaas eromheen, dan wordt het minder rommelig.

Bij ruwvoer kun je ook denken aan een struik andijvie of boerenkool. Die kun je in z’n geheel ophangen in de ren, maar deze groenten kunnen ook in speciaal daarvoor ontworpen korven worden gestopt. Eten de kippen het groenvoer liever in hele kleine stukjes? Een kruidenschaar helpt het ruwvoer snel te versnipperen.

Vitaminen, eiwitten en mineralen
Gaat de conditie van de kippen gedurende de winter zichtbaar achteruit, dan kan het geen kwaad wat extra vitaminen en mineralen te verstrekken. Er zijn vloeibare supplementen te koop die aan het drinkwater kunnen worden toegevoegd. Kattenvoer werkt prima voor het toevoegen van extra dierlijke eiwitten en amonizuren aan de voeding van je dieren. Vooral in de ruiperiode is dit aan te bevelen. Naast kattenvoer kan je ze ook nat hondenvoer geven.

Hennepzaad en brandnetelzaad goed voor de leg
Kippen raken van hennep en brandnetelzaad goed aan de leg. Ze zouden er zelfs hun winterstop voor opheffen. Het zaad van de cannabis sativa bestaat voor 9% uit water, voor 18-19% uit proteïnen, voor 32-36% uit lipiden (vetten), voor 18% uit koolhydraten, voor 26-27% uit cellulose, en voor 5-5,5% uit as. Er zitten meer proteïnen en vetten in hennepzaad dan in maïs. Die vetten zijn nuttig om warmte te produceren. 
De lichaamstemperatuur van de kip ligt tussen de 39,6 en 43,6 graden. Een kip heeft verhoudingsgewijs meer energie nodig dan de mens om afkoeling van de vitale organen te voorkomen. Hier bewijzen de lipiden hun grote dienst.

Voor meer informatie over kruiden voor kippen, zie het stalboekje Pluimvee 2017

Gerelateerde onderwerpen:

Terug naar:

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier