Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Verenpikken

Verenpikken komt niet voor in de vrije natuur. Het houdt verband met het houden van dieren, maar komt in elk systeem voor. Zowel in de legbatterij als de biologische houderij. Ook hobbyhouders hebben er zo nu en dan mee te maken. Omgevingsfactoren, maar ook genetische aanleg zijn van invloed op verenpikken.

Verenpikken staat los van het pikken om de rangorde te bepalen. De pikorde is een natuurlijk verschijnsel om de sociale relaties binnen een groep te bepalen en te bevestigen.
Bij verenpikken kunnen kippen elkaar ernstig verwonden. Een verenpikkende kip trekt bijna elke soortgenoot die ze tegenkomt een veer uit.
Het gevaar van groepsgedrag is groot. Anderen kunnen het gedrag kopiëren, waarna het uit de hand loopt. Is verenpikken eenmaal uitgebroken, dan is het niet meer te stoppen.
Het kappen van snavels en het strooien van voedsel in het zaagsel om de dieren bezig te houden, blijken meestal niet te helpen. Voorkomen is daarom het belangrijkst. Dit kan bijvoorbeeld door 's middags ruwvoer te verstrekken. Op dit tijdstip zoeken de dieren van nature voedsel en neemt het risico van verenpikken toe.

Voorkomen
Zand en vezels in het voer voorkomen kannibalisme bij legkippen, want dan zijn ze langer aan het eten. Uit de literatuur blijkt dat tekorten aan eiwitten, aminozuren (m.n. arginine en tryptofaan) en mineralen in het voer het veren pikken verergeren. Voedingsonderzoeker bij ASG, M. van Krimpen, vermoedt dat tekorten in het voer leiden tot een versterking van het voedselzoekgedrag bij de kip. Mogelijk vullen de hennen het eiwittekort aan door het nuttigen van hun eigen en andermans eiwitrijke veren.
Het geven van ruwvoer aan kippen blijkt erg effectief. In de literatuur zijn onderzoeken te vinden waarbij de hennen naast het mengvoer nog dertig tot vijftig procent extra snijmaïskuil, gerst-erwtensilage of worteltjes opnemen. Hierdoor bevat het voer meer vezels en wordt het energiegehalte lager. De vezels zorgen ervoor dat het voer langer in het lichaam zit en het lagere energiegehalte zet de kip aan om meer en langer te eten.
Kuikens dienen al een vezelrijk menu te krijgen. Op latere leeftijd heeft het immers geen zin meer. Dan is het aangeleerd.
Boskippen zijn zestig procent van hun tijd bezig met eten en voedsel zoeken. Ethologen vermoeden dat het verenpikgedrag van de gedomesticeerde kip een afgeleide vorm van dit gedrag is. Met het moderne energierijke voer zijn de legkippen snel klaar met eten en dan gaan ze zich vervelen.

Zolang het verenpikken niet is aangeleerd, kan het voorkomen worden door rekening te houden met het voer. Probeer de kippen zo lang mogelijk aan het eten te houden. Dat kan door de hoeveelheid voedingsstoffen in het voer te verdunnen en en het gehalte aan grofgemalen, niet in wateroplosbare vezels in het legvoer te verhogen. Leghennen gaan dan vanzelf meer voergericht gedrag vertonen, wat blijkt uit een verlengde eettijd en een vertraagde eetsnelheid. 
Het geven van ruwvoer aan kippen blijkt erg effectief. In de literatuur zijn onderzoeken te vinden waarbij de hennen naast het mengvoer nog dertig tot vijftig procent extra snijmaïskuil, gerst-erwtensilage of worteltjes opnemen. Hierdoor bevat het voer meer vezels en wordt het energiegehalte lager. De vezels zorgen ervoor dat het voer langer in het lichaam zit en het lagere energiegehalte zet de kip aan om meer en langer te eten. 

Kannibalisme
Verenpikken kan tot kannibalisme leiden als er in bloedpennen gepikt wordt. Dit gebeurt meest bij de eerste rui van jeugdkleed naar volwassen kleed. Bloedpennen zijn veren die nog in hun hulsje zitten waarbij er levend materiaal buiten de veerfollikel zit wat gaat bloeden bij beschadiging. Bloed heeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op kippen. Zo kan verenpikken leiden tot kannibalisme zonder dat hier een andere reden voor is (huisvesting, erfelijkheid). Een aangepikte kip moet direct apart gezet worden. Als het letsel geheeld is kan hij/zij weer teruggezet worden. Ook is het mogelijk hertshoornolie (tegen staartbijten bij paarden) op de teruggezette kip te spuiten voor het geval de pikkers zich deze kip herinneren en weer even gaan proeven.
 
Niet alleen hanen, ook hennen kunnen kuikens van andere hennen pikken en zodanig verwonden dat ze dood gaan. Ga na of er sprake van verveling of overbevolking en er de mogelijkheid is tot afzondering. Daarnaast zijn er verschillen tussen rustige en nerveuze rassen. Bij rustige rassen kunnen kuikens na zes weken bij de groep, bij nerveuze rassen is het beter te wachten tot een leeftijd van vijf maanden. De kuikens zijn dan oud genoeg om zichzelf te verweren. In het algemeen is het beter de moederkloek met haar kuikens apart te houden. Zeker in het begin. Let op: wanneer je alle kuikens van vijf maanden bij de oude kippen doet, gaat er geheid wat mis. De hanen zullen gaan vechten.

Terug naar:

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier