Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Zonnebrand bij paarden

Gevolgen fotosensibiliteit

Het meeste zonlicht wordt geabsorbeerd door delen van de huid die weinig tot geen pigment bevatten, de witte huid dus. Met name de witte huid op de neus is erg gevoelig, maar ook de bles, de kol, witte benen en de witte huid bij een bont paard kan meedoen. Er zijn drie verschillende oorzaken voor fototoxiciteit:
1. Primaire fototoxiciteit: opname van zogenaamde fototoxische stoffen. Dit zit in bepaalde planten zoals boekweit, St. Janskruid en rode klaver. Meestal eten paarden deze planten niet, omdat ze nogal bitter van smaak zijn. Paarden die minder kieskeurig zijn kunnen de planten soms gewoon opeten. Bepaalde medicijnen kunnen eveneens fototoxiciteit veroorzaken, onder andere antibiotica uit de tetracycline groep. Deze stoffen bereiken de kleine bloedvaatjes in de huid. Onder invloed van UV-straling van de zon gaan de fototoxische stoffen “vrije radicalen” afgeven. De radicalen zorgen voor een plaatselijke huidontsteking.
2. Secundaire fototoxiciteit: opname van levertoxische stoffen. Sommige planten zijn giftig voor de lever en geven dus leverschade. Jacobskruiskruid is hier een voorbeeld van. Ook Jacobskruiskruid smaakt bitter, waardoor de meeste paarden het niet zomaar opeten. Jacobskruiskruid kan ook in hooi zitten, dan is de smaak niet meer bitter, zodat paarden het gewoon opeten, terwijl het nog wel giftig is.
Schimmels in het gras kunnen eveneens een rol spelen. Door de aantasting van de lever is de lever niet goed meer in staat om zijn ontgiftende werking te doen. De groene bladkleurstof uit de planten, chlorofyl genaamd, wordt dan niet meer volledig, maar nog slechts deels afgebroken tot een stof genaamd phylloerythrine die in het bloed terecht komt. Ook deze stof geeft onder invloed van UV-licht vrije radicalen af met als gevolg een plaatselijke huidontsteking.

3. Fotosensibiliteit met onbekende oorzaak. Deze laatste groep geeft een beeld van fotosensibiliteit terwijl er geen giftige planten gegeten zijn, geen medicijnen gegeven zijn en de lever prima in orde is.

Verschijnselen
Verschijnselen: de huid is rood, verdikt, warm en pijnlijk, soms treedt er vocht uit. Daarna wordt de huid hard en perkamentachtig, eronder ontstaat pus. Later kunnen er hele stukken vel afvallen, daaronder zit een ernstig ontstoken onderhuid. Dit alles is zeer pijnlijk voor het paard. Bij secundaire fototoxiciteit kan er ook sprake zijn van geelzucht (gele slijmvliezen en geel oogwit), minder eetlust en vermageren. Behandeling: als er sprake is van “gewone” zonnebrand (simpelweg teveel UV-licht) kan het paard meestal wel gewoon buiten blijven lopen. Meestal is alleen de onbehaarde roze neus aangetast. De prognose voor het paard met gewone zonnebrand is goed. Vaak is het wel een jaarlijks terugkerend probleem. Bij fotosensibiliteit moet het paard direct uit de zon gehaald worden en op stal worden gezet. Afspoelen met koud water kan verlichting geven. Er moet worden uitgezocht of er sprake is van primaire of secundaire fotosensibiliteit. Dit gebeurt door middel van een bloedonderzoek en evt een leverbiopt. De behandeling bestaat uit het verzorgen van de wonden en ontstekingsremmers. Als grote delen van de huid zijn aangetast kunnen eventueel pijnstillers en antibiotica gegeven worden. De aangetaste huid kan ingesmeerd worden met levertraanzalf.

De prognose van primaire fototoxiciteit is goed, als het paard geen fototoxische planten meer opneemt, zal de huid uiteindelijk genezen en de klachten verdwijnen. De prognose van secundaire fototoxiciteit is een stuk slechter, omdat de lever al erg aangetast is als hij zijn ontgiftende werking verliest. Deze leververanderingen zijn vaak niet meer te herstellen.

Wat kunt u doen om zonnebrand bij uw paard te voorkomen?
Zorg dat er geen planten zoals St. Janskruid en Jacobskruiskruid in het weiland staan of in het hooi zitten. Zorg dat er voor paarden die de hele dag in de wei staan een schaduwrijke schuilplaats is. Gevoelige paarden kunnen als het erg zonnig is overdag beter op stal gehouden worden. Plekken op het paard die gevoelig zijn voor zonnebrand (bv een roze neus) kunnen beschermd worden door zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor. Ook zijn er speciale neuskapjes verkrijgbaar die de neus van het paard beschermen en beenbeschermers die gevoelige witte benen beschermen tegen de zon. Een andere mogelijkheid is het gebruik van dekens die het hele lijf van het paard bedekken (vergelijkbaar met de dekens die gebruikt worden bij paarden met staart- en manen eczeem). Bedenk wel dat niet alle dekens de schadelijke UV-straling tegenhouden. Heeft uw paard last van zonnebrand? Zet uw paard dan voor de zekerheid binnen en overleg met de dierenarts. Het is belangrijk een oorzaak te vinden voor de verschijnselen. Kijk uw weiland na op het voorkomen van giftige planten. (1)

Terug naar:

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier