Spierbevangenheid duidt op een stoornis in de spierstofwisseling. Het paard kan plotseling verzuurd raken in de rug-, lenden- en kruisspieren. Meestal doet deze aandoening zich voor als het paard in beweging komt of na een periode van inspanning. Spierbevangenheid wordt ook wel maandagziekte genoemd. Dat heeft te maken met hoe paarden vroeger werden gebruikt. Die stonden stil op zondag en moesten maandag weer aan het werk. Als ze dan op zondag geen aangepast rantsoen hadden gekregen, konden ze op maandag bij hervatting van het werk spierbevangen raken.
Uit onderzoek is gebleken dat paarden met spierbevangenheid die een rantsoen kregen met veel graan, in hun bloed significant meer CK activiteit vertoonden dan paarden die weinig graan kregen. Een hoog gehalte CK geeft aan dat er schade aan spieren is opgelopen. Rantsoenen met veel graan en zetmeel die de dagelijkse behoefte aan energie overschrijden kunnen de kans op het terugkeren van spierbevangenheid verhogen.
Symptomen
Een spierbevangen paard kan zich nauwelijks of slecht bewegen en transpireert meestal hevig. In ernstige gevallen is de urine koffiekleurig ten gevolge van spierafbraak. Het paard moet onmiddellijk rust krijgen. Elke vorm van beweging kan de spieren schaden. Dek de stijve spieren, vooral in de lendenen, toe met een deken. Het paard mag wel water drinken, maar niet eten. Waarschuw bij het zien van de symptomen direct de dierenarts.
PSSM
Spierbevangenheid valt te rangschikken onder de zogeheten Polysaccharide storage myopathy (PSSM), een verzamelnaam voor een groep spierziekten die voorkomen bij paarden van verschillende rassen. Niet iedere spierbevangenheid is echter PSSM.
De Faculteit Diergeneeskunde heeft e.e.a. op een rijtje gezet.
Paarden met PSSM kunnen uiteenlopende klinische symptomen laten zien, waaronder spierstijfheid, overmatig zweten, niet willen lopen, verminderd presteren, verlies van bespiering, spiertrillingen, aanvallen van spierbevangenheid en koffiekleurige urine.
Bloedonderzoek laat vaak een verhoogde concentratie van spierenzymen zien. Bij microscopisch onderzoek van een spierbiopt van paarden met PSSM wordt in de spiercellen een abnormale stapeling van suikermoleculen gezien.
PSSM 1 en PSSM 2
Er worden verschillende soorten PSSM onderscheiden: PSSM1 en PSSM2. Waarbij PSSM1 een duidelijk omschreven ziektebeeld is met een vaststaande genetische achtergrond en PSSM2 een verzamelnaam is voor andere spierziekten waarbij ook sprake is van abnormale suikerstapeling in de spiercellen maar geen sprake is van de genetische afwijking die zorgt voor PSSM1.
PSSM2 is dus niet één specifieke ziekte, maar een verzamelnaam voor een groep spierziekten met stapeling van suikermoleculen in de spiercellen.
Er is een goede genetische test beschikbaar om PSSM1 met vrijwel 100% zekerheid aan te tonen. Voor PSSM2 ligt de situatie gecompliceerder. Het is nog niet gelukt om één genetische mutatie te vinden die PSSM2 veroorzaakt. Er zijn wel verschillende genetische varianten gevonden die mogelijk verband houden met PSSM2, maar hiervoor geldt dat deze ook voorkomen bij gezonde paarden zónder een aandoening die onder PSSM2 valt (en dus zonder suikerstapeling in de spiercellen).
Ook zijn er paarden mét suikerstapeling in hun spieren (aangetoond middels een spierbiopt) waarbij deze genetische varianten níet worden aangetoond. Er is dus op dit moment geen sprake van een directe relatie tussen bepaalde genetische mutaties en de ziektebeelden die worden samengevat onder de naam PSSM2.
Terug naar:
