Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Spenen van veulens

Spenen van veulens

De natuurlijke speenleeftijd bij paarden ligt rond 9 maanden. Op een leeftijd van 1,5 – 3 jaar verlaat een jong paard zijn of haar (familie)groep. In de paardenhouderij worden de meeste veulens al eerder, tussen de 4-6 maanden, gespeend.

Er zijn vele varianten in speenmethoden: vroegere of latere speenleeftijd, abrupte of geleidelijke scheiding van merrie, isolatie of groepshuisvesting, abrupte of geleidelijke overgang in de voeding. Over het algemeen gebeurt het spenen op een vrij abrupte manier: het veulen wordt van de ene op de andere dag van de merrie gescheiden en alleen of met andere veulens in een box of wei gezet. Tegelijkertijd moet het veulen omschakelen van moedermelk naar alleen krachtvoer en ruwvoer. Direct na het spenen vertonen bijna alle veulens abnormaal gedrag.

Onderzoek geeft aan dat een geleidelijkere scheiding van veulen en merrie de stress aanzienlijk doet verminderen. Latere en meer geleidelijke scheiding van de merrie en geleidelijke overgang qua voeding zouden op korte en mogelijk ook lange termijn gedragsproblemen (zoals stalondeugden ) kunnen verminderen. (1)

Spenen met zes maanden ligt het meest voor de hand
In het rapport ''Scheiden van dieren'' (2) staat: ''Het spenen vanaf een leeftijd van 4-6 maanden, dat in de praktijk wordt aangehouden, sluit aan bij de natuurlijke situatie wat nutritionele behoefte betreft, waarbij het veulen naast moedermelk ook ander voer zal gaan opnemen. Echter in de praktijk wordt vaak abrupt gespeend, waardoor een plotselinge overgang van voedsel samengaat met verandering van sociale omgeving. Het spenen op een leeftijd jonger dan 4 maanden levert aantoonbaar problemen op. Een advies of een minimale voorgeschreven wettelijke leeftijd 4 of 6 maanden zou moeten zijn kan op dit moment niet worden onderbouwd, hoewel 6 maanden het meest voor de hand ligt.''

Geleidelijk spenen van veulens een must
Op dit moment is er wel genoeg wetenschappelijk onderbouwing om te adviseren, dat veulens geleidelijk moeten worden gespeend, dat wil zeggen dat ze voorafgaand aan het spenen moeten worden bijgevoerd met het voer dat ze na het spenen zullen krijgen (beperkt kracht voer, voldoende ruwvoer / gras: creep feeding). Daarnaast is het creëren van een passende sociale omgeving zowel voor als na het scheiden van de moeder van groot belang om stress te voorkomen en ervoor te zorgen dat het veulen passend sociaal gedrag zal vertonen op latere leeftijd. De invloed van het speenproces op gedragsontwikkeling wordt veelal groter ingeschat dan de invloed van speenleeftijd. (2)

Gespeende veulens worden vaak bij elkaar in een grote groep met een enkele merrie geplaatst. Voor de ontwikkeling van hun gedrag is dat eigenlijk niet zo goed. Veulens hebben namelijk sturing en correctie van volwassen paarden nodig, en het lijkt erop dat er niet naar de oude, wijze dieren wordt ‘geluisterd’ als die met te weinig zijn. Dan vormen de jonkies hechte groepjes met hun eigen normen. Hoe minder volwassen paarden verhoudingsgewijs in een groep lopen, hoe groter de kans dat de jonge dieren op latere leeftijd agressief gedrag of afwijkend groepsgedrag gaan vertonen, zo is gebleken uit onderzoek.

Vooral voor mensen met slechts één merrie en één veulen zou het later en geleidelijker afspenen een ‘must’ zijn. Geleidelijk afspenen kan bijvoorbeeld door de dieren samen in de wei te laten, maar met stroomdraadjes ertussen.
(1) Ongerief bij rundvee, varkens, pluimvee, nertsen en paarden, WUR 2007
(2) Scheiden van dieren, Ingrid Dixhoorn e.a. Uitgegeven door WUR, januari 2011

Gerelateerde onderwerpen:


Meer over de voortplanting van paarden:


Terug naar:

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier