Konijnen worden snel achter elkaar geboren. De moeder likt ze schoon en eet de nageboorte op. Gaat de geboorte langzaam, dan kan dit verschillende oorzaken hebben. Te grote jongen, misvormde jongen, een te oude of te jonge voedster, te zwakke weeën (gebrek aan calcium) of verkeerde ligging van de jongen. In alle gevallen geldt: met spoed naar de dierenarts.
In de natuur graaft een voedster voor elke worp een nieuw nest, “een werppijp”, in of aan de rand van het holenstelsel. De moeder zoogt de jongen meestal twee maal per dag: 's ochtends vroeg en 's avonds laat. Dat zogen duurt maar enkele minuten. Is ze klaar, dan verlaat de moeder het nest en sluit ze de werppijp af. Hetzelfde gedrag vertonen nog altijd de gehouden konijnen, als ze de kans krijgen. Wie gebruik maakt van een werpkist doet er daarom verstandig aan daarin een scheiding aan te brengen met een gat erin, dat de voedster zelf kan afsluiten met nestmateriaal.
Wel doen
- Konijnenmoeders slepen soms een jong mee naar buiten, terwijl het aan de tepel hangt. Leeft het diertje nog als je hem terugvindt? Wrijf het in met nestmateriaal en leg het terug in het nest.
- Houd voedsters en intacte rammen gescheiden als je geen overbevolking wilt. Konijnen zijn zeer vruchtbaar en de rammeltijd (paartijd) duurt van februari tot augustus. Een voedster die net is bevallen, kan zes weken later alweer drachtig zijn.
- Is de voedster ziek of overleden, of is het nest uitzonderlijk groot? Voer de jongen dan bij.
Niet doen
- Verstoor het nest niet te vaak, zeker de eerste dagen niet. Aai altijd eerst de voedster uitvoerig met beide handen. Zo nemen die de moedergeur aan.
- Konijnenjongen jonger dan tien weken scheiden van hun moeder is niet verstandig. Jongen verlaten vanaf drie weken het nest, maar zijn pas na tien tot twaalf weken zelfstandig genoeg om bij hun moeder weg te gaan.
- Stimuleer de voedsters niet om vaker dan twee keer per dag naar hun jongen te gaan, dat zou tegennatuurlijk zijn. In het wild hebben de jongen door het bijzondere moedergedrag grotere overlevingskansen.
Voeding van jonge, moederloze konijnen
Vaak gaan mensen met een moederloos diertje gelijk redderen met koffiemelk, een huismiddeltje of kattenmelk. Dat kan averechts uitpakken. Een hulpeloos jong is meestal onderkoeld en gestresst en zijn darmpjes werken dan niet goed. Geef zo’n dier in de eerste 24 uur liever een warme kruik, een rustig plekje en steeds kleine beetjes elektrolytenoplossing. Elektrolyten stabiliseren, helpen bij de overgang van moeder- naar kunstmelk en vergroten de levenskansen sterk. Het is hetzelfde wat aan uitgedroogde mensenbaby’s wordt gegeven en is te koop bij iedere apotheek en dierenarts. Voor daarna is er speciale konijnenmelk te koop. Konijnen hebben een heel vette melk nodig, met een heel laag lactosegehalte.
Van vloeibaar naar vaste voeding bij konijnen
Ook voor konijnen is de vroege jeugd een periode van grote veranderingen. Direct na de geboorte tot zeker 20 dagen daarna zijn ze vrijwel volledig afhankelijk van de melk die hun moeder hen biedt. Deze melk is bijzonder rijk van samenstelling, het bevat ruim 12 % vet en eveneens ruim 12 % eiwit. Ruim drie keer zo hoog als bij de koe dus. Daarbij bevat de melk heel weinig melksuiker (lactose). De bijzonder energierijke melk wordt in maximaal twee keer per dag opgenomen in een ruime hoeveelheid. Bij hun moeder zogende konijnen nemen dagelijks vaak meer dan 10 % van hun lichaamsgewicht aan melk op. Gehalten en hoeveelheid zorgen samen voor een zeer snelle groei, een verzesvoudiging van het geboortegewicht is geen uitzondering. Het maagdarmstelsel van het zeer jonge konijn is op deze situatie aangepast. De maag is relatief groot en de dunne darm al ver ontwikkeld om de snelle opname van voedingstoffen mogelijk te maken. De bij volwassen konijnen relatief heel grote blinde darm is bij pasgeboren konijnen nog nauwelijks ontwikkeld.
Na ruim twee weken vindt de eerste opname van vast voedsel plaats. In de eerste periode stelt deze opname niet veel voor maar bij middelgrote rassen kan op een leeftijd van 5 weken de opname al meer dan 40 gram per dag zijn. Omdat het voer dat wij onze konijnen aanbieden meestal droog is, is het belangrijk om zeker vanaf de derde week aandacht te besteden aan de watervoorziening. Dat wil zeggen: niet alleen het moederdier moet er bij kunnen maar ook de jongen. Gebeurt dat niet goed dan gaat dat ten koste van de voeropname (en dus groei) of erger.
Er is wel eens discussie over het bijvoeren van brokjes speciaal voor de jongen. Daar is echter geen enkele reden voor. Een beetje mee-eten van de hopelijk minimale hoeveelheid brok die de moeder krijgt kan geen kwaad. Net als bij het volwassen konijn moeten grasproducten het belangrijkste bestanddeel van het rantsoen zijn. Opname van vast voer wordt gestimuleerd door de jongen de gelegenheid te geven met de moeder mee te eten. Een vroege opname van een goed konijnenrantsoen stimuleert de verdere ontwikkeling van het maagdarmstelsel. De vezelige bestanddelen zorgen voor een op de voeding afgestemde bacteriepopulatie met een gezond functionerend maagdarmstelsel als resultaat.
Is het konijn een mannetje of vrouwtje?
Bij erg jonge konijnen is het geslacht niet eenvoudig te bepalen. Toch proberen? Ga zitten en neem het konijn op schoot, kopje van je af. Keer het dier nu heel langzaam om tot het op zijn rug ligt, kopje naar je toe. Houd met één hand de voorpootjes vast en duw met de andere het haar rond de geslachtdelen weg. Let nu vooral op de afstand tussen de geslachtsopening en de anus. Bij vrouwtjes is die afstand een stukje kleiner dan bij de mannetjes. De vorm van de geslachtsopening is bij de voedsters wat ovaal tot langwerpig, die van de rammetjes is echt rond. Bij rammetjes komt bij het wegduwen van de huid rondom de geslachtsopening soms de penis te voorschijn, maar dat lukt lang niet altijd. Als de konijnen wat ouder zijn, laat het geslacht zich gemakkelijker bepalen, vooral omdat dan de zaadballetjes bij de rammetjes verschijnen. Het is daarom verstandig om jonge konijnen voor hun vruchtbare leeftijd (bij ongeveer drie maanden oud) nogmaals op geslacht te schouwen.
Gerelateerde onderwerpen:
Terug naar:
