Vooral bij schapen en in mindere mate bij geiten en runderen komt listeriose (listeria) voor. De ziekte kent drie verschijningsvormen: hersenvliesontsteking, abortus en sepsis (bloedvergiftiging). Vooral schapen zijn erg gevoelig, gevoeliger dan geiten en runderen. Er kan tot 30 procent sterfte optreden, als gevolg van hersenvliesontsteking. Sepsis komt vooral voor onder lammeren.
Jonge dieren zijn bevattelijker omdat ze nog niet zoveel weerstand hebben opgebouwd. De ziektekiem dringt vooral binnen via wondjes in de bek en bereikt via de zenuwbanen de hersenen. Ook kan de bacterie via het maagdarmkanaal in de bloedbaan terecht komen.
Symptomen
Bij Listeriose - ook wel draaiziekte genoemd - is een van de meest voorkomende symptomen dat het schaap, de geit of het lam in rondjes loopt. Ze stoppen met eten, laten ooglid, mondhoek en oor hangen (eenzijdige aangezichtsverlamming), houden de kop scheef en geven het uiteindelijk op. Ook kan een besmetting met de bacterie leiden tot abortus.
Oorzaak
Listeriose wordt veroorzaakt door Listeria monocytogenes, een saprofytaire (in aarde en grondwater levende) bacterie. De belangrijkste bronnen van besmetting zijn de bodem, dieren en voeding van schapen
. Bij herkauwers is de besmettingsbron vaak besmet kuilvoer. De bacterie Listeria monocytogenes gedijt goed in natte kuil met een hoge pH (>5) en in beschimmelde producten. Ook kort afgegraasde weides kunnen problemen veroorzaken. De schapen en geiten krijgen dan meer grond binnen. Net als bij hooi waarin veel grond zit door de aanwezigheid van molshopen.
Behandeling
Snelle behandeling met antibiotica is van levensbelang. Daarnaast zijn pijnstillers en ontstekingsremmers aanbevolen.
Zoönose
Listeriose is een zoönose. Risicogroepen, met name zwangere vrouwen, dienen risicovolle producten te vermijden. Dat wil zeggen geen rauwe melk drinken, geen zachte kazen gemaakt van rauwe melk, geen pâté, filet américain en geen rauwe of gerookte vis eten. Verder moet men groente en fruit goed wassen. Verhitting doodt de bacterie. Daarom moet alle voeding, zeker kant-en-klare maaltijden, goed verhit worden. Verder is algemene hygiëne (handen wassen en drogen vóór het bereiden van voedsel, na wc-bezoek, na contact met dieren, na werken in de tuin) van belang.
Terug naar:
