Levende Have, februari 2009
door Jinke Hesterman
Chinees varken bijna niet in beweging te krijgen
China telde ooit ongeveer zeventig varkensrassen. Er zijn er nog twintig van over. Het Meishan varken is er een van.
Ze hebben wel iets weg van een Boeddha. De hele dag mediteren, vooral niet teveel bewegen, een goed gevuld lichaam, en erg gesteld op rust. Doen ze dan helemaal niets? Jawel, baren. Daar zijn de zeugen goed in. Dat kunnen ze wel drie keer per jaar. Vanaf hele jonge leeftijd. Nog geen drie maanden oud, zijn ze al geslachtsrijp. En de worpen zijn niet ook mis: met gemak krijgen ze zeventien biggen. Er was eens een Meishan varken dat 43 biggen ter wereld bracht. Of ze het allemaal overleefd hebben, is niet bekend. Hoe dan ook: een ongeëvenaard record.
Ze zijn bijna niet te vinden in Nederland. ’t Swieneparredies in Nieuw Scheemda heeft er twee van de dierentuin Arche Warder in Kiel. De zeugen Ho en Kin zijn in 2005 geboren. ‘’Varkens zijn verre van familie van het nijlpaard. Dat is te zien’’, wijst Theo Zwinderman op de gerimpelde huid van de twee Meishan’s. ‘’Varkens met een kreukelzone’’, noemt Milan Sanders ze. Hij heeft het niet zo op deze extreem luie wezens die zich eigenlijk alleen maar voortplanten en verder niets. Met een Meishan valt weinig te beleven. Ze zien ook niets, door al die huidplooien die voor de ogen hangen. ‘’Je kunt er geen oogcontact mee maken’’.
Gerimpelde huid
Zwinderman daarentegen vindt ze prachtig. ‘’Hun gerimpelde huid heeft een bepaalde charme. Ze zijn in China het symbool voor ouderdom’’, weet hij. ‘’Ze worden in groepen varkens nogal eens gebruikt als vredesstichter. Ze stralen namelijk rust uit. En hun vlees schijnt echt een delicatesse te zijn. Maar de belangrijkste reden dat ze naar Europa zijn gehaald was natuurlijk hun vruchtbaarheid.’’
Het Meishan varken is wereldwijd ingezet om andere rassen te verbeteren. Maar ook voor genetisch onderzoek. Op de proefaccommodatie De Haar van Wageningen Universiteit heeft de Meishan geholpen bij het in kaart brengen van het erfelijk materiaal van het varken. Uniek zijn ook de diverse grote en kleine klimaat/respiratiecellen. Deze eigenschap is interessant voor onderzoek naar het metabolisme van dieren onder diverse omstandigheden.
Meishan’s komen uit hartje China, uit het gebied rond het Taihu meer in het stroomgebied van de Jangtsekiang, een streek met een mild klimaat. Zo snel als ze vruchtbaar zijn, zo langzaam gaat hun groei. Het zijn flinke eters. Ze kunnen grote hoeveelheden ruwvoer aan en eten zelfs waterplanten. Een volwassen zeug heeft een hoogte van ongeveer zestig centimeter en weegt ruim zestig kilo. Op haar rug heeft ze een speklaag van 2,5 cm. <<
Wie een Meishan varken eens in het echt wil zien, is welkom op ’t Swieneparredies. Voor openingstijden zie www.swieneparredies.nl
Domesticatie
De schattingen omtrent het tijdstip waarop het varken is gedomesticeerd, lopen uiteen van 5000 tot 8000 jaar voor Christus. Er worden twee verschillende ‘populaties’ onderscheiden: het Europese en het Aziatische varken (Sus scrofa en Sus indicus). Recente genetische studies hebben sterke aanwijzingen opgeleverd dat beide zich circa 500.000 jaar geleden afzonderlijk hebben ontwikkeld en dat zich vanuit beide populaties onafhankelijk van elkaar een domesticatieproces heeft voltrokken, zo rond 7000 voor Christus. In totaal worden er wel zestien verschillende ondersoorten van het wilde zwijn onderscheiden. Beide populaties hebben zich onderling ook regelmatig gemengd en hieruit zijn zo’n tweehonderd rassen ontstaan.
