Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Maaien als graslandbeheer

Verschillende soorten gras in het weiland bieden verschillende soorten planten en dieren extra kansen. Diversiteit in grassen is aantrekkelijk voor het bodemleven, insecten, kleine knaagdieren, vogels en vee. Een soortenrijk grasland kan ontstaan door het maaibeleid aan te passen.

Normaal of extensief maaien
Om een soortenrijk grasland te krijgen worden twee soorten maaibeheer toegepast. Normaal maaien (één of tweemaal per jaar) of extensief maaien (minder dan één maal per jaar). Vaker dan tweemaal per jaar maaien draagt niet bij tot een soortenrijk grasland. De grassoorten kunnen dan niet tot bloei en zaad komen voordat de (volgende) maaibeurt er aan komt..
Bij de meeste hobbyboeren is de bodem redelijk voedselrijk en de grasproductie ligt daardoor vrij hoog. Daardoor zal het gras één tot tweemaal per jaar gemaaid kunnen worden, afhankelijk van de hoeveelheid vee. Bij voldoende grasland kan er voor gekozen worden een deel van het land niet te laten begrazen en alleen te maaien. Het maaisel moet dan wel worden afgevoerd in de vorm van hooi of kuil. Bij schralere grond groeit het gras langzamer en duurt het dus langer voordat het bloeit en zaad heeft gezet. Om meer soorten in het grasland te krijgen, moet dan ook later gemaaid worden. Een maal per jaar is dan voldoende. Nadien moet het grasland wel beweid worden om te voorkomen dat het gras te lang de winter in gaat.

Tijdstip van maaien
Het tijdstip van maaien is belangrijk. Bij voedselrijke graslanden wordt bij voorkeur gemaaid in de tweede helft van juni en laat in september.
De eerste snee gras kan gemaaid worden na afloop van het broedseizoen voor weidevogels, 15 maart tot 15 juni. De vogels zijn rond deze tijd groot genoeg om voor de maaier weg te vluchten en het gras heeft de kans gekregen te gaan bloeien en zaad te vormen. Door het gras te maaien en enkele dagen op het land te laten drogen, kan het zaad uit de halmen op het land vallen. Als het hooi of het kuilgras is opgeruimd, heeft het zaad genoeg ruimte in het korte gras om weer snel te ontkiemen.
Eind september is het gras weer tot bloei gekomen en heeft het weer zaad gezet en kan het weer gemaaid worden. De tweede snee niet te vroeg in september maaien om te voorkomen dat het gras daarna weer volop in de hergroei komt. Hoe korter het gras de winter in gaat, hoe makkelijker het van het voorjaar weer tot groei komt. Mochten de weersomstandigheden zodanig zijn dat eind september niet haalbaar is, laat dan een klein groepje vee het gras na de tweede maaibeurt kort houden.
Is het naast een soortenrijk grasland belangrijk dat er veel insecten, vlinders en vogels voorkomen, laat dan een vijfde tot een kwart van het gras staan. Ook bloemen en andere kruiden die later bloeien krijgen zo de kans, wat weer insecten en dergelijke aantrekt. Bij iedere maaibeurt kun je een ander stuk gras laten staan.
In schrale omstandigheden is eenmaal maaien genoeg. Een algemene regel is: hoe schraler het grasland, hoe later maaien. Drogere, niet al te schrale weilanden worden in juli gemaaid. Natte, zeer schrale gronden maait men pas in oktober. Deze latere maaidatum is nodig omdat in schrale weilanden meer grassoorten staan, die pas later tot bloei en zaadvorming komen. Dit proces moet eerst afgerond zijn, voordat er gemaaid kan worden.

Maaien met de maaibalk
Om het zaad een zo goed mogelijke start te geven, moet tijdens het maaien de grond zo min mogelijk beschadigd raken. Een maaibalk met dubbele messenbalk heeft de voorkeur. Deze raakt minder snel verstopt. Dergelijke maaibalken zijn er in veel verschillende typen en breedtes. De zijkanten van de sloot bijvoorbeeld kan het beste met de zeis gemaaid worden (zie ook artikel Kleinschalig maaien ). De zeis heeft bij iedere haal een andere maaihoogte, wat kleine zoogdieren en insecten een schuilplaats biedt. Een heel weiland met de zeis maaien, is waarschijnlijk onbegonnen werk, maar de zeis is zeer geschikt voor kleine hoekjes en kantjes. Een cyclomaaier beschadigt de bodem snel als deze te laag ingesteld staat, en is dus minder wenselijk. Het klepelen van het gras is geen optie. Zowel aan het gras als aan de vele kleine dieren die hier tussen leven, wordt op deze manier ernstige schade toegebracht.

Gerelateerde onderwerpen:

 

Dossier

Comments

Ingediend door vaneldijk op 05 september 2016 - 13:43

Beste,
Mijn grasland heb ik half juli gehooid. Daarna heb ik het niet meer bemest en er staat best weer wat gras.
Hooi heb ik genoeg en er dieren op laten weiden gaat niet omdat er geen afrastering omheen is.
Ik lees dat het het beste is voor de weide als het kort de winter in gaat. Is het een optie om het gemaaid gras te laten liggen en geeft het dan nog enigszins bemesting?

Dank en met hartelijke groet
Peter de kort

Ingediend door jinke op 06 september 2016 - 10:56

Beste Peter,

Als het gras zo'n tien centimeter hoog staart, komt het goed de winter door. Staat het hoger, dan zou je het kunnen bloten.

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier