door Jinke Hesterman
In Australië en Amerika weten ze er wel raad mee. Maar in Nederland raakte je tot voor kort de kostbare, fluweelzachte alpacawol aan de straatstenen niet kwijt. Er was geen mogelijkheid tot verwerking. Een bedrijf heeft grote hoeveelheden nodig en daarvoor telde ons land nog te weinig dieren. Daar is de laatste jaren wel verandering in gekomen, weet scheerder John Peeters. We treffen hem bij Yvonne Verbeek en Jan van den Acker, waar hij achttien beeldschone dieren van hun vacht ontdoet. Daar zien we hoe van elke alpaca tussen de drie en vijf kilo wol af komt. Slechts een kleine hoeveelheid blijft behouden. Voor de liefhebber. De rest is afval. ‘’De eerste opbrengst van een alpacajong is zeer zacht en fijn. Die levert het meeste geld op. Van de volwassen dieren komt de beste wol van het zadel: de rug, zij en schouders. De wol van de nek is tweede kwaliteit en de wol van de benen en de buik is grover, waardoor die in de derde klasse belandt’’, aldus Peeters.
Hij scheert jaarlijks in België, Nederland en Duitsland ruim duizend alpaca’s en dat is te merken. Peeters heeft niet alleen een handige methode ontdekt om de dieren vast te leggen (‘’Afgekeken van mijn Australische collega’s’’), hij werkt snel, behendig en secuur. Natuurlijk veroorzaakt hij incidenteel wel eens een wondje, maar het overgrote deel van de alpaca’s komt ongeschonden uit de scheerbeurt tevoorschijn. Hoewel ze dat zelf hoogstwaarschijnlijk niet direct zullen beamen: de alpaca moet na de scheerbeurt altijd even moet wennen aan een bestaan zonder ‘’jas’’. Hij springt weg en mist duidelijk iets, zonder te weten wat. De dieren besnuffelen elkaar alsof ze plotseling vreemden zijn. Maar de verwondering is van korte duur. Al snel overheerst de opluchting en rennen ze vrolijk rond.
Zacht gejammer
Het zijn en blijven grappige dieren, die bovendien schattige geluidjes kunnen produceren. Tijdens het scheren weerklinkt uit de stal een zacht gejammer, dat nog het meest doet denken aan murmelende zuigelingen in een kraamkamer. In de wacht staan, nadat de eerste drie alpaca’s zijn geknipt en geschoren, nog altijd vijftien dieren die één voor één door Peeters onder handen worden genomen.
Voor een dergelijke hoeveelheid dieren heeft hij een dag uitgetrokken, dus enig geduld is wel vereist. De alpaca’s vertonen geen protest of verzet. Ze wachten rustig hun beurt af. Alleen als Peeters en Jan van den Acker een volgend ‘’slachtoffer’’ in de houdgreep nemen, stribbelen ze tegen. Kortstondig, want ze liggen voordat ze het beseffen, waarna hun voorpoten aan de ene kant en hun achterpoten aan de andere kant aan een touw worden bevestigd. Peeters trekt deze touwen net zo strak aan totdat de dieren volledig gestrekt liggen. Daardoor vertoont hun huid zo min mogelijk plooien, is de kans op verwondingen gering, zijn de dieren gemakkelijk om te keren en hoeft eigenlijk alleen het hoofd in bedwang te worden gehouden. ‘’Bij een schaap is deze methode niet aan te raden’’, waarschuwt Peeters, ‘’maar bij een alpaca kan het op deze manier heel goed.’’
Messen
Bij het scheren maakt Peeters gebruik van schapenscheerapparatuur. De messen zijn wel wat dikker dan die voor de schapen. Dit om te voorkomen dat de wol te kort wordt afgeschoren, waardoor de alpaca risico loopt op zonnebrand. Het apparaat krijgt geregeld wat olie, want alpacawol is in tegenstelling tot schapenwol, niet vet. Binnen handbereik liggen verder een wolschaar’(voor de staart en de kop), een tang om de hoeven bij te werken en Yvonne Verbeek maakt van de gelegenheid gebruik om het dier een ontwormingsmiddel onderhuids in te spuiten. Peeters mag dat zelf niet doen, de eigenaar wel.
Team
Peeters hecht aan teamwork en een goede voorbereiding. Dit alles in het belang van het dier. Hij heeft het liefst een of twee helpers, een schone scheerruimte met twee punten waaraan de touwen bevestigd kunnen worden en een groot zeil op de grond, zodat de wol gemakkelijk is aan te vegen. De dieren moeten bovendien schoon en zeker ook droog zijn. Om het scheren zo goed mogelijk te laten verlopen is Peeters begonnen met het geven van workshops. *) Eigenaren van alpaca’s kunnen daar leren wat er allemaal komt kijken bij deze jaarlijkse ‘’onderhoudsbeurt’’. De belangstelling is groot: de eerste workshop was binnen de kortste keren uitverkocht.
Scheren is niet alleen noodzakelijk om de alpaca van haar vacht te ontdoen, het is ook goed ter preventie van myiasis, veroorzaakt door de vlieg Lucilia sericata. Bovendien is het tijdens een scheerbeurt mogelijk het dier te inspecteren op infecties, schurft, teken en de algehele conditie. Veel alpaca’s zijn te dik vindt Peeters. Dat komt pas goed aan het licht als de vacht eraf is. Peeters is groot voorstander van een keer per jaar scheren. Er is echter een groot tekort aan scheerders, weet hij. ‘’Je hoeft er niet sterk voor te zijn. Het is vooral een handigheid. Iedereen kan het leren. Het is eigenlijk niet moeilijk.’’
