Het dilemma van de ezel: de moeilijke keuze tussen vechten en vluchten

 

Rent er een paard door de wei, verschijnt er op een wandelroute ineens een brug, ligt er een verkeersdrempel in de weg? Een ezel kan plotseling besluiten om maar even helemaal niets meer te doen. Essentieel voor een goed begrip van zo’n situatie is dat een ezel, anders dan een paard, zowel een vechtrespons als een vluchtrespons kent. Dat verklaart waarom ze in een situatie die ze als gevaarlijk inschatten en waarin vluchten geen optie is, ineens kunnen besluiten tot algehele stilstand, alsof ze in een lastig dilemma verkeren en afwachten wat ‘’tegenpartij’’ gaat doen. Als die ‘’tegenpartij’’ niet in actie komt – bijvoorbeeld omdat het een stilstaand object is, zoals een brug – dan kan het lang duren voordat de ezel het zaakje vertrouwt en het ene been weer voor het andere zet.

 

Situaties als deze kunnen het wandelplezier met ezels behoorlijk vergallen. Een enkel akkefietje kan uitgroeien tot een probleem dat zich telkens herhaalt en vervolgens moet de ezel maar thuis blijven. Dat is jammer, want ezelliefhebbers trekken er graag met hun dieren op uit. De bekende ezeltrainer Ben Hart adviseert in zulke gevallen een stappenplan op te stellen. Essentieel daarbij is de ezel beetje bij beetje te confronteren met de situatie die de vecht- en vluchtrespons oproept en daarbij te onderkennen dat er geen koppigheid of onwil, maar angst in het spel is. 

 

Hart heeft zichzelf de ezellogica eigen gemaakt. Door goed te observeren kwam hij erachter dat ezels tijd nodig hebben om situaties te doorgronden en dat hun probleemoplossend vermogen ontwikkeld moet worden. Wanneer ze daar geen training in krijgen, kan er moeilijk te hanteren gedrag ontstaan. Dat wil zeggen: gedrag dat wij mensen als een probleem zien. De ezel bekijkt dat anders. Hij beschouwt zijn gedrag als buitengewoon succesvol: eventueel gevaar wordt immers gemeden.

 

‘’Ezels hebben voor alles een reden’’, is een van Hart’s gevleugelde uitspraken. Het is volgens hem daarom goed na te gaan welk voordeel de ezel heeft bij het gedrag dat hij vertoont. Door onderschatting van de ezel kunnen problemen zich verergeren. Daarom benadrukt Hart in geval van moeilijk of gevaarlijk gedrag het belang van professionele hulp. Veiligheid van mens en dier staat voorop. ‘’Wie werkt met ezels met gedragsproblemen moet voorzichtig zijn en voorzorgsmaatregelen treffen om ongelukken te voorkomen. Ezels zijn grote en sterke dieren. Het opdoen van kennis en ervaring gaat vooraf aan de training.’’ 

 

Ben Hart is te vinden op http://www.hartshorsemanship.com. Begin september was hij in Nederland, waar hij een workshop gaf aan leden van de Ezelvriend en de Vereniging Nederlands Ezelstamboek.

 

• Onderzoek het gedragsprobleem;

• Zet een stappenplan op;

• Maak tijd vrij voor de training;

• Voer de training in kleine stapjes uit;

• Beloon goed gedrag;

• Voorkom dat er in de aanloop naar een bedreigende situatie iets met de ezel wordt gedaan, zoals een halster omdoen, dat hij later in verband kan brengen met gevaar;

• Hou er rekening mee dat het gedrag erger wordt, voordat er verbetering optreedt;

• Let op de lichaamstaal van de ezel.