Het risico om geblesseerd te raken door een ongeval met een paard, is vele malen groter dan het risico om besmet te worden met een zoönose. Dat stelt het Centraal Veternair Instituut in het rapport Inventarisatie zoönosen bij het paard in Nederland.
Jaarlijks zijn er 9100 ongevallen waarbij het slachtoffer op de spoedeisende hulp komt; hiervan raakte 72% geblesseerd door een val van het paard, en het overige percentage door een trap van het paard, overbelasting van de ruiter, blessures doordat het paard op voet staat of overige oorzaken. Dergelijke exacte cijfers over lichamelijke klachten door overdracht van ziekteverwekkers van paard op mens - zogeheten zoönosen - ontbreken. Er is nader onderzoek nodig. Uit een risicobeoordeling blijkt wel dat de meeste ziekteverwekkers een laag risico vormen voor overdracht via paarden.
Enkele ziekteverwekkers vormen mogelijk een risico:
- Bij Coxiella burnetti (Q-koorts) en Borna virus (een verre variant van hondsdolheid) is sprake van een mogelijk hoog risico.
- Bij Parascaris equorum (worminfectie), Pasteurella multocida (een bacterie die tal van infecties kan veroorzaken), Clostridium difficile (bacterie die darminfecties veroorzaakt) en Rhodococcus equi (longontsteking) is sprake van een middelmatig risico.
- Het risico van Streptococcus equi subsp zooepidemicus (tast de luchtwegen en de blaas aan) wordt voor de mens momenteel laag ingeschat, maar dit is mogelijk een opkomende zoönose.
Gebrek aan beschikbare kennis voor bovenstaande ziekteverwekkers maakt een goed onderbouwde risico inschatting niet mogelijk. Zo is het nog onduidelijk of het paard een belangrijke rol speelt in de overdracht van Coxiella burnetti (Q-koorts) naar mensen. Ook is niet duidelijk of Parascaris equorum zoönotisch is en of de larven van Parascaris equorum (een worm die voorkomt bij paarden) op dezelfde wijze schade aan kunnen richten in het menselijk lichaam als de larven van de spoelwormen Toxocara en Ascaris. Overigens moeten de eieren eerst 4 tot 6 weken in de grond tot onwikkeling komen alvorens zij infectieus zijn, dus contact met verse paardenmest levert geen risico op voor wat betreft een besmetting met Parascaris.
Het Borna virus moet misschien worden beschouwd als een opkomende zoönose. Nader onderzoek naar de mogelijke overdracht van paarden naar mensen én het effect van infectie met dit virus bij de mens lijkt zinvol, aldus het CVI. Als men is gebeten door een paard, bestaat er mogelijk een risico op het oplopen van een infectie met Pasteurella multocida. Hoe vaak dit voorkomt en hoe hoog het risico is, is echter niet bekend. Evenmin is duidelijk of contact met paarden een risico vormt voor een besmetting met Rhodococcus equi, die kan leiden tot longontsteking bij veulens. Gevreesd wordt dat die bacterie bij mensen met een verminderde afweer tot ernstige ziekteverschijnselen kan leiden. Verder tast men in het duister wat betreft de humane besmettingen met Clostridium difficile en Cryptosporidium.
Kinderboerderijen
Het CVI komt met de aanbeveling om vooral op kinderboerderijen, zorgboerderijen en stallen waar men therapie of omgang met paarden aanbiedt voor mensen met een (lichamelijke/geestelijke) beperking of mensen met psychische problemen, een goede hygiëne in acht te nemen. Juist bij mensen met een minder goed werkend immuunsysteem kunnen een aantal ziekteverwekkers, die bij gezonde mensen geen probleem vormen, wél tot ziekte leiden. Personen met een verminderde weerstand dienen enige voorzichtigheid in acht te nemen bij omgang met paarden en dan voornamelijk veulens. Het wordt aangeraden de handen goed te wassen na contact met paarden en contact met zieke paarden te vermijden.
Redactie Levende Have/ Bron: Inventarisatie zoönosen bij het paard in Nederland, CVI Lelystad
